" Ey insanlar! Sizi ve sizden evvelkileri yaratan Rabbinize ibadet ediniz ki, takva mertebesine vasıl olasınız. Ve yine Rabbinize ibadet ediniz ki, arzı size döşek, semayı binanıza dam yapmış ve semadan suları indirmiş ki, sizlere rızık olmak üzere yerden meyve ve sair gıdaları çıkartsın. Öyleyse, Allah’a misil ve şerik yapmayınız. Bilirsiniz ki, Allah’tan başka mabud ve halıkınız yoktur." Bakara 2:21-22

Konumuz çay, önce şiirlerle başlayalım:

Çaycı, getir, ilâç kokulu çaydan,

Dakika düşelim, senelik paydan!

Zindanda dakika farksızdır aydan.

Karıştır çayını zaman erisin;

Köpük köpük, duman duman erisin!

Zindandan Mehmed'e Mektup - Necip Fazıl Kısakürek

Çayın rengi ne kadar güzel,

Sabah sabah,

Açık havada...

Ne Kadar Güzel - Orhan Veli Kanık

Çayın arası kalabalıkla iyiymiş, kahvenin yalnızlıkla.

ben suyu koydum,

Gelirsen çayı demlerim, gelmezsen kahve koyarım.

Haberin olsun.

Eğer - Can Yücel

Çay dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Tüketilen çay çeşitleri arasında sadece %3 yeşil çay, geri kalan büyük kısmı da siyah çaydır.

Günlük tüketimi 3-4 fincanın üzerine çıkmadığı takdirde çay antioksidan kaynağıdır. Yemekten sonra içeceğiniz açık bir çay -tercihen birkaç damla limon ile- hazmı kolaylaştırıcı etkiye sahiptir.

Dünyada kişi başına en fazla çay tüketen ülke Türkiye’dir. Türkiye’de kişi başına ortalama 3.5 kg çay tüketilirken, Türkiye’yi Afganistan, Libya, Katar ve İngiltere takip eder.

Türkiye’de ilk çay 1924’de üretilmiştir. ‘Çayın babası’ olarak bilinen Zihni Derin ilk olarak Rize’de çay üretmeyi başarmıştır.

Çay bardağı neden ince bellidir? İnce belli bardak içindeki sıcak çayı el yakmadan tutmaya ve çayın soğumadan kalmasına imkan tanır.

Dünya’da en çok çay üreten ülkeler: Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka, Türkiye ve Vietnam’dır.

Çay isimleri hususunda ülkemizde “siyah çay” olarak adlandırılan çaya Çin’de “kırmızı çay” denir. Haksız da sayılmazlar, sonuçta çayın renginin tavşan kanı olması, onun lezzetinin kalitesini gösterir.

Soğuk çay nasıl bulundu? Amerika’da sıcakta çaya talep olmadığını gören tüccar Blechynden çayı soğuk olarak sunar. Amerikan kökenli ‘ice tea’ böylece doğar. Bugün Amerika’da içilen çayın %85’i soğuk çaydır.

Çay demleme poşeti, poşet çayı kim akıl etti? Tahmin edeceğiniz gibi Amerikalılar çayı poşetleyerek pazarlamayı ilk akıl edenler. Tabi o zamanlar şimdiki gibi kağıt yerinde elle dikilen kumaşlar kullanılıyordu.

Kıtlama nedir? Çaya şeker koymadan, bir parça şekeri ağza aldıktan sonra, çay bitinceye kadar şekeri ağızda tutarak çay içmeye ve bu şekilde içilen çaya kıtlama denir. Kıtlama çay Erzurum’da çok yaygındır. Kıtlama çay için özel kıtlama şekerleri ve hatta bu şekerleri kesmek için özel kesme şeker makasları bile mevcuttur.

Türk çayının farkı: Türkiye’de yetişen çayları dünyanın diğer bölgelerinde yetişen çaylardan ayıran en önemli özellik kışın kar altında kalmasıdır. Kar çaya doğal bir koruma sağlarken farklı bir aroma da katar.

(https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/cay-hakkinda-cok-sasirtici-20-ilginc-bilgi/)