Varant Nedir? Varantlarda İşlem Nasıl Yapılır?

Bu piyasalarda yatırımcıların hem klasik hem de daha yenilikçi yatırım araçlarına erişimi bulunur. Geleneksel hisse senetleri, tahviller ve döviz işlemlerinin yanı sıra daha karmaşık yapıda olan türev ürünler de yatırımcıların ilgi odağındadır. Türev ürünler arasında sayılabilecek enstrümanlardan biri de varantlardır. Varantlar hem kurumsal hem de bireysel yatırımcılar için ilgi çekici fırsatlar sunan, özgün özelliklere sahip bir finansal araçtır. Yazımızda bu araç hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Varant Nedir?

Varant, yatırımcılara belirli süre içinde belirli bir fiyattan varlık satın alma veya satma hakkı veren türev bir yatırım aracıdır. Bu varlık, hisse senedi, endeks, döviz veya emtia gibi çeşitli finansal ürünler olabilir. Varantlar, bir opsiyon türü olarak kabul edilir. Ancak opsiyonlardan farklı olarak genellikle şirketler veya finansal kurumlar tarafından ihraç edilirler. Varantların temel özelliği, yatırımcıya bir yükümlülük değil, bir hak sunmasıdır. Yani yatırımcı, varantı kullanma hakkına sahip olur, ancak bu hakkı kullanmak zorunda değildir. Eğer varant, vadesi sonunda yatırımcı için kârlı bir pozisyona işaret ediyorsa yatırımcı bu hakkı kullanabilir. Aksi takdirde varantı kullanmamayı tercih edebilir ve sadece ödediği primi kaybeder.

Varantlarda İşlem Nasıl Yapılır?

Varantlar üzerinden işlem yapmak için öncelikle yatırımcıların piyasa ve bu enstrüman türüne dair bilgisini geliştirmeleri büyük önem taşır. Varantlar, temel aldıkları varlığın fiyat hareketlerine dayalı olarak değer kazanır veya kaybeder. Bu nedenle yatırımcıların, temel alınan varlığın piyasa koşullarını, fiyat trendlerini ve volatilitesini iyi analiz etmeleri gerekir. Varant seçimi yapılırken yatırımcılar kendi yatırım stratejilerine ve risk toleranslarına uygun seçeneklere yönelebilir. Vade sonları, kaldıraç oranları ve delta gibi parametreleri, varantın nasıl davranacağını ve potansiyel getiri/risk profilini belirler. Alım süreci ise genel olarak aşağıdaki gibi ilerler:

• Varant alım-satım işlemleri yapmak için aracı kurumda yatırım hesabı açın.
• Hesabınızı fonlayın ve varant işlemleri için gerekli yetkilendirmeleri alın.
• Aracı kurumunuzun işlem platformu üzerinden alım emri verin.
• Emir türünü seçin. Bu noktada piyasa emrini tercih ederek mevcut piyasa fiyatından alım yapabilir veya limit emriyle belirlediğiniz bir fiyattan emir miktarı tercih edebilirsiniz.

Varantlarda Piyasa Emri ve Limit Emri

Varant işlemlerinde alım-satım stratejinize göre tercih edebileceğiniz iki farklı emir türü vardır. Bunlar piyasa emri ve limit emridir. Piyasa emri, mevcut piyasa fiyatından hemen alım ya da satım yapmak için verilen emir türüdür. Yatırımcı, piyasa emri verdiğinde varantın o anki piyasa fiyatından işlem yapmayı kabul etmiş olur. Bu emir türünün temel avantajı, işlemin hızlı bir şekilde gerçekleşmesidir. Yatırımcılar, piyasa hareketlerine hızlı tepki vermek istediklerinde veya belirli bir fiyattan daha çok işlem yapılabilirliğini önemsediklerinde piyasa emrini tercih edebilirler. Ancak piyasa emri, özellikle likiditesi düşük varantlarda fiyat kaymalarına yol açabilir, bu da yatırımcının beklediğinden daha yüksek bir fiyattan alım veya daha düşük bir fiyattan satım yapmasına sebep olabilir. Limit emri ise yatırımcının belirlediği spesifik bir fiyattan alım veya satım yapmak üzere verdiği emirdir. Bu emir türü, yatırımcıya fiyat kontrolü sağlar. Yatırımcı, belirlediği fiyat seviyesine ulaşıldığında işlemin gerçekleşmesini istediğinde limit emri kullanır. Limit emrinin avantajı, yatırımcının fiyat üzerinde tam kontrol sahibi olmasıdır. Bu sayede istediği fiyattan işlem yaparak piyasadaki beklenmedik fiyat hareketlerinden korunabilir.

Varantlarda Dayanak Varlık Nedir?

Dayanak varlık, varantın değerinin ve performansının temelini oluşturan finansal varlıktır. Varant, bu dayanak varlığın fiyat hareketlerine bağlı olarak değer kazanır veya kaybeder. Dayanak varlık, çeşitli finansal enstrümanlar olabilir. Bunlar arasında en yaygın olanları hisse senetleri, borsa endeksleri, döviz kurları, emtialar (altın, petrol gibi) ve hükümet tahvilleridir. Her varant, belirli bir dayanak varlık üzerine ihraç edilir.

Alım Varantı ve Satım Varantı Nedir?

Tercih ettiğiniz işleme göre alım ve satım varantı olmak üzere iki farklı türden bahsetmek mümkündür. Alım varantı, yatırımcılara belirli bir vade sonuna kadar veya vade sonunda, belirli bir fiyattan dayanak varlığı (örneğin bir hisse senedi veya emtia) satın alma hakkı verir. Yatırımcılar, dayanak varlığın fiyatının yükseleceğini öngördüklerinde alım varantını tercih edebilirler. Eğer dayanak varlığın fiyatı, varantın kullanım fiyatının üstüne çıkarsa yatırımcı varantı kullanarak dayanak varlığı piyasa fiyatının altında bir fiyattan satın alabilir ve kâr elde edebilir. Alım varantları, yükseliş beklentisi olan piyasalar için uygun bir yatırım aracıdır. Satım varantı ise yatırımcılara belirli bir vade sonuna kadar veya vade sonunda belirli bir fiyattan dayanak varlığı satma hakkı verir. Satım varantının değeri, dayanak varlığın piyasa fiyatının düşmesi durumunda artar. Yatırımcılar, dayanak varlığın fiyatının düşeceğini öngördüklerinde satım varantını tercih edebilirler.

Varant Seçerken Nelere Dikkat Etmeli?

Yatırımcıların, varant seçimi sırasında kendi risk toleranslarını, piyasa beklentilerini ve yatırım hedeflerini göz önünde bulundurmaları önemlidir. Ancak bunların dışında genel olarak birtakım dikkat edilmesi gereken noktalardan da bahsetmek mümkündür:

• Varantın değeri, üzerine yazıldığı dayanak varlığın performansına bağlıdır. Yatırımcıların, dayanak varlığın piyasa hareketlerini, volatilitesini ve gelecekteki fiyat beklentilerini anlamaları gerekir.
• Varantın vade sonu tarihi, yatırımın zamanlaması açısından önemlidir. Vade sonuna ne kadar çok zaman varsa varantın değerinde o kadar fazla zaman değeri olur. Vade sonuna yaklaştıkça zaman değeri azalır.
• Kullanım fiyatı, dayanak varlığı alabileceğiniz veya satabileceğiniz fiyattır. Varantın içsel değerini ve kaldıraç oranını etkiler.
• Kaldıraç oranı, varantın fiyatının dayanak varlığın fiyatındaki değişime ne kadar duyarlı olduğunu gösterir. Yüksek kaldıraç oranı, daha yüksek risk ve potansiyel getiri anlamına gelir.
• Düşük likiditeli varantlar, alım-satım esnasında fiyat kaymalarına yol açabilir.
• Varantı ihraç eden kurumun güvenilirliği ve itibarı da önemlidir. İhraççı kurumun mali sağlamlığı, elde edeceğiniz getiriyi etkileyebilir.

Bu unsurları dikkate alarak yatırım hedeflerinize ve risk toleransınıza uygun stratejiler geliştirebilirsiniz.