Tarih kitapları der ki: ilk parayı Lidyalılar buldu. Altın, gümüş en sonunda pek değerli olmayan madenler ve kağıt para. Şimdi de madencilikle, yani kripto paralar matematik problemleri, yazılımlarla çözülüp üretilen kripto/sanal paralar ekonomi dünyasında boy gösteriyor.
Yıl 2008 ve dünyanın yeni ekonomik düzeninin start verdiği döneme merhaba dedik. İlk kripto para olarak Bitcoin’i duyduk. Satoshi Nakamoto Bitcoin’in kurucusu olarak işaret edildi. Sonra sayıları yüzleri bulan bir piyasa ile karşılaştık. Merkezi hükümetin düzenlemelerinden bağımsız ve manipülasyonlardan bihaber bir kripto para piyasası perdelerini açtı ve yeni ekonomik düzen her geçen gün daha fazla gündeme oturdu. Peki bu paralar nedir ? güvenilir midir ? Ne işe yarar bu paralar ?
Kripto paralar basitçe sanal para birimi olarak kullanılan ve tamamen sanal olan paralardır. Sanal ama ATM’si var. Bu paralar sahte basılmaktan azâde (TDK kullanın diye yazdım) bir şekilde sanal para piyasasında özgürce yol alıyorlar. Dün aldığım bir habere göre İran yönetimi dış ticarette kripto para kullanımına izin vermiş. Kripto paralar kriptografi yani şifreleme ile güvenceye alınmış paralar. Aslında şifre yığınları diyebiliriz bu paralar için. Ve güvenilir olması neye dayanıyor ? Bu şifreleme teknolojisine dayanıyor ve bu paraların kopyalanması çifte harcama yapılması ve bilimum dolandırıcılık faaliyetleri engelleniyor. Benzer teknoloji şu anda kimliklere yüklenen e-imza şifrelemesinde de söz konusu. Aslında kripto piyasasını biz kredi kartlarıyla, sanal kartlarla kullanıyorduk. Şu an kripto teknolojisinin torunları olan, ve elimizle dokunamadığımız ki metaverse evreninde dokunmamız mümkün, kripto paralarla birlikte piyasalarda top koşturmalarını seyrediyoruz. Kripto paralarda işlemler tek bir merkez kontrolünden geçmemekte tüm kullanıcıların kontrolünden ve onayından geçerek güvenli hale gelmektedir.
Bitcoin ilk kripto para birimi. İstanbul’da ATM’leri bile açıldı. Hatta bir ATM’sine pazarlama ilkeleri gereği çok güvenli bir usulle giriş yapıyorsunuz. Bitcoin diğer kripto paralardan farklı olarak piyasada fiziki paralar yerine kullanılabiliyor. Güven duygusunu kullanıcıya büyük oranda aşılayabilen Bitcoin, zamanla bankalar, tüccarlar ve diğer kurumlar tarafından daha çok kabul görmeye devam edecek. Aslında kripto paralar ne denli geçerli ödeme yöntemlerine dönüşürse o kadar değerli olacağa benziyorlar.