Enerji fiyatları her geçen gün artmaya devam ediyor. Son olarak yapılan zamla birlikte esnaf, vatandaş derken sanayicilerimizde bundan şikâyetçi olmaya başladı. Nasıl olmasın ki? Artan enerji fiyatlarından rekabet gücü azalan sanayici şimdiye kadar sineye çekiyordu, ancak artık çekilecek bir tarafı kalmadı. İhracat ile büyüme rakamlarına bakılırsa büyük hayal kırıklığı yaşanmasına sebep olur. Çünkü ithalat rakamlarından kimse bahsedemiyor ama dış ticaret açığına bakarsak tabloyu net olarak görebiliriz. 2022 yılı sonunda 100 milyar dolar dış ticaret açığı verebiliriz. Çünkü ülkede üretim her geçen gün düşüyor, rekabet ortamı her geçen gün azalıyor. Çin modeli diye başladılar, yüksek kur ile ihracat rakamları yükselecek dediler ama en büyük sorunu atladılar. Ülkemiz hammadde yönünden maalesef dışa bağımlı ve katma değeri yüksek olan üretimde az olunca hesaplar bir anda karışmaya başladı. Dolar kurunun dünya piyasalarında değer kazanmasıyla da ihracatçının kâr oranı da azaldı. Hammadde dolar paritesiyle alınıp işletildikten sonra Avrupa ülkelerine euro kuru üzerinden satılıyordu. Euro-Dolar paritesinin eşitlenmesiyle birlikte buradan da darbe yiyen ihracatçı piyasaların ne zaman normale döneceğini beklemeye başladı.
Üretim Durursa Ne Olacak
Pandemi döneminde tüm dünya ülkeleri çarkları durdurmuştu. Türkiye’de ise o dönemde çarklar tıkır tıkır işliyordu. Pandemi döneminde yeni sektörlerde ortaya çıkmış ve dünyaya ihracat yapmaya başlamıştı. Pandemi süreci ile aşının geliştirilmesi ve virüsün etkisini azaltmasıyla birlikte tedarik zincirlerinden oluşan yaralar tam sarılmaya başlandı deniyor derken ülkemizde önce faiz politikalarından atılan yanlış adımlar neticesinde yüksek kur riskiyle karşı karşıya kalındı. Ekonomi Bakanlığı ile Merkez Bankası’ndaki değişimlerde buna çare olmadı. Çünkü yapılan adımlar yanlıştı ve o yanlışlar halen devam ediyor. Üstüne 2022 yılının Şubat ayının sonlarında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal hareketiyle birlikte bir anda akaryakıt fiyatlarında aniden değişimler yaşanmasına sebep oldu. Enerji maliyetleri artmaya başladı, Rusya’ya yönelik ABD ve AB ülkeleri tarafından uygulanan ambargolar sebebiyle enerji fiyatlarındaki ani değişimler piyasaları alt-üst etmeye yetti. Ülkemizde akaryakıt başta olmak üzere enerji fiyatlarındaki anormal artışlar üretimi durdurma aşamasına getirmiş durumda görülüyor. Eğer bu konuda bir iyileştirme yapılmazsa önümüzdeki günlerde bizleri daha da zor günler bekliyor demektir.
Çiftçiler Üretemiyor
2021 verilerine göre ülkemizde yaklaşık 2,4 milyon kişinin çiftçilikle uğraştığını görmekteydik, ancak 2022 yılının Ağustos verilerine bakılırsa 493 bin çiftçinin üretime devam ettiğini, diğer çiftçilerimizin artan akaryakıt ve gübre fiyatlarına dayanamadığından dolayı üretimi durdurduklarını görüyoruz. Üretimin azaldığı yerde ise gıda fiyatlarında yüksek oranda yükseldiğini görmekteyiz. Yaklaşık olarak 1,9 milyon çiftçi artan maliyetler sebebiyle üretim yapamıyor.
İnşaAllah köklü çözümler üretilir ve bu kriz ortamı bir önce ülkemizden kalkar. Enflasyon TÜİK verilerine göre TÜFE’de % 80, ÜFE’de % 144 ise ufukta ucuzluk görülmüyor.