Sık görülen nörolojik hastalıklardan biri olan Alzheimer bir demans türüdür. İlerleyici tipte bir rahatsızlık olan Alzheimer hastalığı, sıklıkla 60'lı yaşlardan sonra görüldüğünden zaman zaman yaşlılık hastalığı olarak da adlandırılır. Alzheimer, beyinde protein birikimine bağlı olarak oluşur. Beyinde yer alan sinir hücrelerinin dokusunda bulunan beta amiloid proteininin birikimi zamanlar artış gösterir. Protein birikimine bağlı olarak beyinde bulunan sinir hücrelerinin birbiriyle olan bağlantısında kopmalar oluşur. Bağlantı kuramayan sinir hücreleri ölmeye başlar. Bu durum da kişinin zihinsel işlevlerinin olumsuz etkilenmesine yol açar. Alzheimer hastalığının neden kaynaklandığı henüz tam olarak anlaşılamasa da yaşanan beyin hücre kaybının beklenenden çok daha önce gerçekleşmesiyle oluştuğu düşünülür. Farklı bir deyişle yaşın ilerlemesiyle birlikte beyin hücrelerinde yaşanan kayıp normal kabul edilse de Alzheimer hastalığında oluşan hücre kaybı, olması beklenenden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşir. Başlangıç dönemi Alzheimer belirtileri arasında bulunan hafif şiddetli unutkanlık, zaman içinde ilerleyerek bilinç bozukluğuna yol açar. Kişinin zaman ve mekan algısının da bozulduğu Alzheimer hastalığında unutma eylemi, kişinin son yaşadığı eylemlerden başlayarak geçmişe doğru ilerler.

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?
Alzheimer hastalığının belirtileri arasında bulunan unutkanlık, hastalığın başlangıç evresinde hafif düzeyde olsa da zaman içinde kişi sohbet etmek gibi basit eylemleri dahi gerçekleştiremez hâle gelir. Kişinin yaşam kalitesinin son derece düşmesine neden olan hastalık, zaman içinde kişiye bakım veren kişi ya da kişilerin de yaşamını olumsuz etkiler. Alzheimer belirtileri, hastalığın başlangıç, orta ve ileri dönemlerinde farklılıklar gösterir. Dönemsel olarak incelendiğinde Alzheimer belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Başlangıç Dönemi Alzheimer Belirtileri
Hastalığın başladığı evre olan başlangıç döneminde sık görülen Alzheimer belirtileri şu şekildedir:

Kafa karışıklığı,
Olayları unutmak,
Nesnelerin ve kişilerin isimlerini hatırlayamamak,
Kişinin yolları karıştırması,
Karar verememek,
Sürekli aynı şeylerden bahsetmek,
Kaygılı hissetmek,
Ruh hâlinde yaşanan dalgalanmalar.
Orta Dönem Alzheimer Belirtileri
Hastalığın başlangıç döneminin ardından başlayan orta dönemde görülen Alzheimer belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Heyecanlı ve öfkeli davranışlar sergilemek,
Halüsinasyon görmek,
Aileden ve arkadaşlardan şüphe duymak,
Konuşma güçlüğü,
Saldırgan tutum,
Yabancı mekanlara adapte olamamak,
Hatırlanmayan olayların inkârı,
Saplantılı hareketler,
Zaman algısında karışıklık,
Depresyon.
İleri Dönem Alzheimer Belirtileri
Hastalığın son evresi olan ileri dönem Alzheimer belirtileri şu şekildedir:

Konuşma kaybı,
Kısa ve uzun süreli bellek problemleri,
Yeme güçlüğü,
Kilo kaybı,
İdrar kaçırmak,
Yardım almadan hareket edememek.
Alzheimer Hastalığı Evreleri
Alzheimer, temel olarak başlangıç, orta ve ileri olmak üzere 3 evrede incelenir. Alzheimer hastalığının başlangıç evresinde kişi de hafif derecede unutkanlıklar meydana gelse de kişi bu durumu tolere edebilir. Yeni tanıştığı kişilerin isimlerini hatırlamakta zorluk çeken başlangıç dönemi Alzheimer hastaları, planlama konusunda sıkıntı yaşayabilir. Orta dönem, Alzheimer hastalığının en uzun evresi olarak kabul edilir. Hastalığın belirtilerinin daha belirgin olarak hissedildiği bu dönemde kişi, düşüncelerini ifade etme konusunda zorluklar yaşar. Rutin işlerin yapılması konusunda sıkıntı yaşayan kişi zamanla kendi evinin yolunu hatırlayamaz hâle gelir. Mesane ve bağırsakların kontrol edilmesinde sorunların yaşanmaya başladığı bu dönemin ardından ileri dönem Alzheimer evresi gelir. Kişinin hemen her konuda bakıma ihtiyaç duyduğu Alzheimer hastalığının son evresinde kişi, çevresi ile ilgili farkındalığını kaybeder. İletişim kurma konusunda sıkıntı yaşayan kişi, fiziksel eylemlerini dahi tek başına yerine getiremez.

Alzheimer Nedenleri
Beyinde anormal beta amiloid proteinin birikime bağlı olarak oluşan Alzheimer hastalığının kesin olarak neden oluştuğu henüz anlaşılamamıştır. Alzheimer hastalığına yol açtığı düşünülen etkenler şu şekilde sıralanabilir:

Yaş,
Bazı damar hastalıklarının varlığı,
Geçmiş dönemde travmalara maruz kalmak,
APOE4 taşıyıcısı olmak,
Ailede Alzheimer varlığı,
Geçmişte yaşanan depresyon,
Düşük eğitim seviyesi,
Uyku düzeni bozukluğu,
Fiziksel aktivite azlığı,
Obezite,
Yetersiz ve dengesiz beslenmek,
Sigara kullanımı.
Alzheimer Teşhisi
Alzheimer hastalığının tanısı için hekime başvurulduğunda hastadan ve hasta yakınlarından kişi hakkında anamnez alınır ve ardından kişinin nörolojik muayenesi yapılır. Nörolojik testlerin ardından hekim gerekli gördüğünde nörokognitif testler, MR, BT, PET gibi radyolojik görüntüleme ve bazı hormon, vitamin ve diğer gerekli değerlerin incelemeleri için laboratuvar tetkikleri ister. Elde edilen bulgular ışığında kişinin tekrar değerlendirilir. Bazı vakalarda tanının netleştirilmesi için genetik testler de yapılabilir. Tüm veriler ışığında ve özellikle de hastalığın seyrine göre Alzheimer tanısı koyulur.

Alzheimer Tedavisi
Alzheimer hastalığı hakkında yapılan kapsamlı araştırmalara rağmen henüz hastalığın iyileştirilmesine yönelik bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılması ve var olan şikayetlerin azaltılmasına yönelik farklı tedavi yaklaşımları bulunur. Kişiye özel olarak düzenlenen tedavilere çoğunlukla düşük dozda ilaç kullanımı ile başlanır. İlerleyen dönemde hasta tekrar incelenerek gerekli durumlarda ilaçların dozu arttırılır. Kişinin günlük aktivitelerinin kendi başına yapılabilmesini hedefleyen tedavi yöntemleri sayesinde kişinin ve hasta yakınlarının yaşam kalitesinin artırılması hedeflenir.

Alzheimer Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Alzheimer başlangıç belirtileri olan kişiler ve hasta yakınları tarafından sık sorulan sorular şu şekildedir:

1) Alzheimer hastalığının son evresi ne kadar sürer?
Alzheimer hastalığı temel olarak 3 evreden oluşur ve hastalığın ilerleyişi kişiden kişiye farklılık gösterir. Dolayısıyla hastalığın son evresinin ne kadar sürdüğü de farklık gösterir. Ancak Alzheimer tanısı alan kişilerin 3-11 yıl kadar yaşadığı söylenebilir.

2) Alzheimer hastalarının ölümü nasıl olur?
Alzheimer hastalığına bağlı olarak gerçekleşen yaşam kaybı, çoğunlukla pnömoni ve felce bağlı olarak gerçekleşir.

3) Alzheimer hastaları ne yememeli?
Alzheimer hastalarının diyet programı hastaya özel olarak oluşturulsa da şeker, karbonhidrat ve işlenmiş gıdalar bakımından fakir diyet uygulanması önerilir.

4) Alzheimer olmamak için ne yapmalı?
Alzheimer olmamak için zihinsel faaliyetlerin sürekli olarak yenilenmesi önerilir. Farklı bir deyişle yeni şeyler okumak, araştırma yapmak, yeni bir dil öğrenmek, kişinin Alzheimer olma olasılığını düşüren etkenlerdir. Tüm bunların yanı sıra sağlıklı ve dengeli beslenilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı ve düzenli olarak uyunmalıdır.