Sosyal medya devi Instagram'da her anını paylaşanlar dikkat!

“Eğer kötü niyetli bir kişi olunsaydı ve bir çocuğa zarar vermek istenseydi ebeveynlerin paylaşımları incelenerek çocuk hakkında hangi bilgilere ulaşılabilirdi?” sorusunun yanıtını arayan bir araştırma, sorumsuzca yapılan paylaşımların çocuklar için ne kadar büyük bir tehlike yaratabileceğini gözler önüne serdi. Araştırmada, bir “instamom” (istagram annesi) hesabı üzerinde yapılan detaylı incelemede, çocuğun ultrason fotoğrafları da dahil olmak üzere bine yakın fotoğrafının paylaşıldığı, bu fotoğraflarda çocuğun özel bilgilerinin de yer aldığı ve bunun da çocuğun istismarına yol açabileceği vurgusu yapıldı.

Yüzde 68’i paylaşıyor

Ordu Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü’ndan araştırmacılar Şule Baştemur, Dilara Hatice Borucu ve Sezer Bulut tarafından yapılan “Ebeveynlerin Çocuklarının Fotoğrafını Sosyal Medyada Paylaşmasınin Psikolojik Sonuçları” başlıkla araştırmaya bu alandaki tehlikelere dikkat çekti. Araştırma Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatri Derneği’nin yayın organı olan Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi’nde yayınlandı. Türkiye’de ebeveynlerin yüzde 68’inin çocuklarının fotoğraflarını sosyal medyada paylaştığının belirtildiği araştırmada, fotoğrafların çoğunun herkese açık şekilde paylaşıldığı belirlendi. Ebeveynlerin, sosyal medya aracılığıyla destek almak, diğer annelerle iletişim kurmak ya da kendilerinin iyi ebeveyn olduklarını kanıtlamak gibi birçok nedenden dolayı çocuklarının fotoğraflarını paylaştıkları dile getirilirken paylaşma nedenleri arasında maddi kazanç sağlama da yer alıyor. 

100 bin takipçi

Araştırmada, intagramda ‘...anne’ ismini kullanan, hesabı herkese açık ve sadece sosyal medya paylaşımları nedeniyle tanınan, 100 bin takipçisi olan ve günde ortalama 25 hikaye paylaşan bir ‘Instamom’ın hesabı da derinlemesine incelendi. Annenin binden fazla fotoğrafı mercek altına alınırken, hesapta kullanılan fotoğrafların yüzde 83’ünün çocuğun fotoğrafları olduğu belirlendi. Paylaşımlarda ise çocuğun özel bilgileri, konum bilgisi, özel kıyafetli görselleri de yer alıyor. Yine ebeveynin her üç fotoğraftan birinde çocuğun görsellerini kullanarak ürün tanıtımı yaptığı ve maddi kazanç sağladığı da dikkati çekiyor. Araştırmada bilgiler etik nedenlerle kişisel bilgiler değiştirilerek verildi. Sonuçlara göre, ailenin tek çocuğu olan ‘Aslı’nın ilk fotoğrafları, 2017 yılında paylaşıldı. Ultrason fotoğrafları ile anne karnında sosyal medya ile tanışan ‘Aslı’nın hesapta bine yakın fotoğrafı yer alıyor. Fotoğraf açıklamalarında ise çocuğun hangi hastanede doğduğu, doktorunun kim olduğu, kaç kilo olarak dünyaya geldiği, göz ve saç rengi kişisel bilgileri de yer alıyor.

Her türlü bilgi var

Fotoğraflar incelendiğinde hangi okulda okuduğu bilgisi paylaşılmasa da okulun adı net bir şekilde yer alıyor. Çocuğun kaç saatleri arasında okulda olduğu, vakit geçirdikleri park ve parkın eve çok yakın olduğu bilgisi de anne tarafından paylaşılmış. Annenin çocukla gittiği 54 yerin konum bilgisini de paylaştığı dikkat çekerken, dikkatli incelendiğinde ev adresine de ulaşılabiliniliyor. Fotoğraf analizlerinde annenin çocuğunun kullandığı ürünler hakkında da tanıtım ve reklam yaptığı da belirlendi.

Güvenliği tehlikede Araştırmada,

yapılan bu paylaşımlardan yola çıkan kötü niyetli bir kişinin çocuğun yaşadığı şehir, okuduğu okul hatta ev adresi gibi bilgilere ulaşılabileceğine dikkat çekildi. Çocuğun karşılaşabileceği risklerin anlatıldığı araştırmada, pedofili bir kişinin annenin sosyal medya hesabını kullanarak çocuğun bilgilerine ulaşarak çocuğu istismar için uygun ortam arama gibi davranışların içerisine girebileceği, düşünmeden yapılan bu paylaşımların pedofili bireylerin çocuğa erişimini kolaylaştırdığı ve cinsel saldırı için zemin hazırlayabileceğine vurgu yapıldı. Ebeveynler, çocuğunuzu sadece siz koruyabilirsiniz Araştırmada, ebeveynlerin sosyal medya paylaşımları yaparken dikkat etmeleri gereken noktalar da şöyle sıralanıyor: “Paylaşımlarınızın herkese açık olup olmadığını göz önüne alarak hareket edin. Pedofili olan bireylerin fotoğraflara bakışı art niyetli olabileceğinden çocuğun deniz, havuz, park gibi ortamlarda çekilen fotoğraflarının paylaşımına dikkat edin. Çocuğunuzun iznini alın.”

Dünyada da aynı yanlış

ABD’de yapılan bir araştırmada çocukların iki yaşına gelmeden sosyal medyada yüzde 92 oranında ebeveynleri tarafından fotoğraflarının paylaşıldığını ortaya koyuyor. Başka bir araştırmaya göre ebeveynlerin çocukları beş yaşına gelene kadar sosyal medyada bine yakın fotoğrafını paylaştığını gösterdi.