Bu maddeler, kısıtlılığın ne şekilde kaldırılabileceğine dair hükümleri içermekte olup, ilgili mahkemeler bu süreçte yetkili kılınmışlardır. Vasi tayini sonrasında gerçekleşecek olan kısıtlılık kararının kaldırılması süreçlerinde bilhassa konuda uzman bir İstanbul hukuk bürosundan hukuki destek alınması önerilmektedir.
Kısıtlılık Kararı Nasıl Kaldırılır?
Kısıtlılık kararının kaldırılması, yalnızca mahkeme kararıyla mümkündür. Bu süreçte, vesayet altındaki kişinin ikametgâhının bulunduğu mahkeme, kaldırma işlemi için yetkili mahkeme olarak belirlenmiştir.
Belli hallerde Sulh Hukuk Mahkemeleri de kısıtlılığın kaldırılması konusunda yetkilendirilebilir. Kısıtlılığın kaldırılması için kişisel başvuru ya da bir avukat aracılığıyla mahkemeye dilekçe sunulabilir. Öte yandan, kısıtlılık bazı durumlarda belirli şartlara bağlı olarak kendiliğinden de sona erebilir.
Kısıtlılık Kararı Ne Zaman Kalkar?
Kısıtlılık kararının sona ermesi, aşağıda sıralanan durumlar gerçekleştiğinde otomatik olarak ya da mahkeme kararı ile mümkün olabilir:
Ergenlik Yaşına Gelindiğinde Kısıtlılığın Kaldırılması
Fiziksel ya da zihinsel anlamda yaşamını sürdüremeyecek kişiler, yasal olarak 18 yaşına ulaştıklarında, yani ergenlik yaşına geldiklerinde kısıtlılıkları kendiliğinden kalkar. Bu, ilgili yasal düzenlemelere göre, bireylerin kendi yaşamlarını sürdürebilecek yetkinlikte olduklarının kabul edildiği anlamına gelir.
Hapis Cezası Sonunda Kısıtlılığın Kaldırılması
Bir yıldan uzun süreli hapis cezasının bitimiyle, kişinin üzerindeki kısıtlılık hali sona erer. Hapis cezasının sonlanmasıyla birlikte, bireyin özgürlüğüne kavuşması kısıtlılığın da ortadan kalkmasını sağlar.
Akıl Zayıflığının Ortadan Kalkması
Akıl zayıflığı veya akıl hastalığı tamamen iyileştirilen bireyler, sağlık raporları aracılığıyla mahkemeye başvurarak kısıtlılıklarının kaldırılmasını talep edebilirler.
Kötü Yaşam Tarzı ve Savurganlık Nedeniyle Kısıtlılığın Ortadan Kalkması
Alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi sağlıksız yaşam tarzlarına sahip kişiler, yaşamlarını sağlıklı bir şekilde idame ettiremezler. Bu tür yaşam biçimlerinin terk edilmesi ve durumun ilgili kuruluşlarca da onaylanması halinde kısıtlılık kararı kaldırılabilir. Kısıtlılığın kaldırılması için gerekli belgelerle mahkemeye başvuru yapılması zorunludur.
Kişinin İsteği Üzerine Kısıtlılığın Kaldırılması
Vesayet altında olan kişi, mahkemeye dilekçe ile başvurarak kısıtlılığının kaldırılmasını talep edebilir. Ancak, bunun için geçerli sebepler sunmalı ve sunulan sebepleri delillerle ispatlamalıdır.
Kısıtlılık Kararının Kimler İsteyebilir?
Avukat aracılığıyla ya da kişisel olarak, vesayet altındaki bireyler kısıtlılıklarının kaldırılmasını talep edebilirler. Mahkeme, kısıtlılığa sebep olan durumların tamamen ortadan kalkıp kalkmadığını değerlendirerek karar verir.
Kötü yaşam tarzını bırakan vesayet sahibi, bu değişikliği mahkemeye bildirerek kısıtlılığın kaldırılmasını isteyebilir.
Bir yıldan fazla hapis cezasına çarptırılan bireyler için, cezanın sona ermesiyle otomatik olarak kısıtlı durumları sona erer.
Vesayetin Kaldırılması Davası
Kısıtlılık kararının kaldırılması işlemi mahkeme aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Aynı zamanda, mahkeme tarafından belirlenen vesayet makamı da vesayetin kaldırılmasını sağlayabilir.
Vesayet makamı yetkilileri, vasiyi düzenli olarak denetler. Bu, vasilik görevinin uygun şekilde yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü için gereklidir.
Eğer yetkili kişiler, vasinin görevini kötüye kullandığını belirlerse, vasi değiştirilebilir veya vasilik durumu kaldırılabilir.
Vesayet altındaki kişi, Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak vasiliğin kaldırılmasını talep edebilir.
Türk Medeni Kanunu'nun 472 ve 474. maddelerinde bu süreç şu şekilde açıklanmaktadır:
Madde 472- Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, ilgili vesayet makamının kararıyla sona erer. Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde vesayet makamı, vesayetin sona erdirilmesine karar verir. Kısıtlı ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldırılması talebinde bulunabilir.
Madde 474- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle kısıtlanmış kişi üzerindeki vesayet, kısıtlama nedeninin ortadan kalktığının resmi sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi durumunda kaldırılabilir.”
Bu düzenlemelerle, mahkemeler ve vesayet makamları, vasilik sürecinin sonlandırılması konusunda yetkilendirilmiştir. Genel olarak, yasada öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda, vasilik durumu otomatik olarak sona erer.
Kısıtlılık kararının kaldırılması hakkında daha fazla bilgi için Türk Medeni Kanunu'nun ilgili maddeleri, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf adresinden incelenebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kısıtlı Adayı Mahkemeye Gitmezse Ne Olur?
Kısıtlı aday hakkında, kısıtlılık kararı alınabilmesi için mahkemede dinlenmesi gereklidir. Mahkeme, kısıtlı adayı kısıtlama nedenlerine ilişkin dinlemeden herhangi bir karar veremez.
Vasi Adayı Mahkemeye Gitmezse Ne Olur?
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 150. maddesine göre; davet edildikten sonra usulüne uygun bir şekilde mahkemeye gelmeyen veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini beyan eden taraflar hakkında, dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. Usulüne uygun davet edilen taraflardan biri gelirken diğeri gelmezse, gelen tarafın isteği üzerine mahkeme, yokluğunda devam edebilir veya dosyayı işlemden kaldırabilir. Geçerli bir mazereti olmayan taraf, yokluğunda gerçekleşen işlemlere itiraz edemez.
Denetimli Serbestlikte Vasilik Devam Eder mi?
Denetimli serbestlik altında olan ve cezaevinden dışarı çıkarılan hükümlüler hakkında alınmış olan vesayet kararları, bu süreçte otomatik olarak sona erer. Bu, denetimli serbestlik sürecinin, vesayet durumunu doğrudan etkilediğini göstermektedir.