Bu cezalar, kamu hizmetlerinin etkin, hızlı ve faydalı bir şekilde yerine getirilmesini amaçlar.
Disiplin cezaları, memurun ya da kamu görevlisinin belirlenen kurallara aykırı davranması durumunda uygulanan yaptırımlardır ve ceza hukuku ile benzer özellikler taşırlar.
Polislere Uygulanan Disiplin Cezaları Nelerdir?
Emniyet teşkilatında görev yapan personelin, görevleri sırasında karşılaşabilecekleri disiplin cezaları 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun ile belirlenmiştir. Bu kanunun 7-12. maddeleri disiplin cezasını gerektiren davranışları ve uygulanacak cezaları sınırlayıcı bir şekilde belirtirken, takip eden maddeler cezaların uygulanma yöntemleri ve soruşturma prosedürlerini içermektedir.
a) Uyarma
Görev sırasında daha fazla dikkat ve özen gösterilmesi gerektiğinin yazılı bir şekilde belirtilmesi olan memur uyarma cezası, kamu düzenine zarar vermeyen ancak uyarıyı gerektiren davranışlar için verilir. Örneğin, iş yerinin temizliğine dikkat etmeme veya nezakete aykırı davranışlar bu kapsamda değerlendirilir.
b) Kınama
Kamu görevinin ifası sırasında meydana gelen ve kusurlu işlemler nedeniyle verilen kınama cezası, yazılı olarak uygulanır. Bildirimlerin zamanında yapılmaması ya da kılık kıyafet yönetmeliklerine uyulmaması gibi durumlar kınama cezasını gerektirebilir.
c) Aylıktan Kesme
Kamu görevlisinin kusurunun derecesine göre, brüt maaşının 15 günlük kısmının kesilmesi şeklinde uygulanan cezadır. Bu ceza, görev dışı saygısızlık veya aşağılayıcı ifadeler kullanma gibi durumlarda uygulanabilir.
d) Kısa Süreli Durdurma
Personelin kademe ilerlemesinin 4, 6, veya 10 ay süreyle durdurulmasıdır. Bu ceza, yalan söyleme veya denetim görevlerini ihmal etme gibi durumlarda verilebilir.
e) Uzun Süreli Durdurma
Kademe ilerlemesinin 12, 16, 20, veya 24 ay süreyle durdurulması cezasıdır. Zimmetteki silahın kaybedilmesi veya amire hakaret gibi durumlar bu cezayı gerektirebilir.
f) Meslekten Çıkarma
Emniyet teşkilatı görevlilerinin, görevleri sırasında yaptıkları kusurlu davranışlar sebebiyle alacakları en ağır cezadır. Bu ceza ile personel, emniyet, jandarma veya sahil güvenlik gibi kolluk kuvvetlerinde bir daha görev alamaz. Görev sırasında ayrımcılık yapma veya görevi kötüye kullanma bu cezanın gerekçeleri arasındadır.
g) Devlet Memurluğundan Çıkarma
Kamu menfaatine zarar veren davranışlarda bulunan personel, devlet memurluğundan çıkarılabilir. Bu ceza, bağımsızlığa zarar verme veya işkence yapma gibi eylemler için uygulanabilir.
h) Disiplin Ceza Puanından Kaynaklı Meslekten Çıkarma
Disiplin cezalarının sürekli hale gelmesi durumunda, belirli bir puanı aşan personel meslekten çıkarılır. Bu sistemde cezaların ağırlığına göre puanlandırma yapılarak, belirli bir puanın üzerine çıkılması durumunda meslekten çıkarma cezası verilir.
Polis Disiplin Cezalarına Karşı Nasıl İtiraz Edilir?
Disiplin cezalarına, cezanın tebliğ edilmesinden itibaren on gün içinde yazılı olarak itiraz edilebilir. İtiraz, bir üst disiplin amirine veya bazı durumlarda Bakanlık Yüksek Disiplin Kuruluna ya da valiye yapılır. İtirazın reddi halinde idari yargı yoluna başvurulabilir.
Polis Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Yolları Nelerdir?
Disiplin soruşturmalarında meydana gelen hatalar veya hukuka aykırılıklar nedeniyle verilen disiplin cezalarına karşı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca iptal davası açılabilir. Bu süreç, cezanın tebliğinden itibaren 60 gün içinde yapılmalıdır.
Polis Disiplin Cezalarına Dair Emsal Karar
T.C. DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE Esas No.: 2016/16937 Karar No.: 2017/21331
KARAR ÖZETİ: Disiplin cezası kararının verilebilmesi için disipline aykırı davranışın kesin olarak ispatlanması gerekir.
Temyiz eden (Davacı) ve karşı taraf (Davalı) ile ilgili bilgilerin ardından, Ankara 15. İdare Mahkemesi'nin ilgili kararına karşı temyiz başvurusu yapıldığı ve savunmanın temyiz başvurusunun reddi gerektiğini savunduğu belirtilir. Danıştay Tetkik Hakimi, davacının suçlandığı eylemin yeterli ve inandırıcı delillerle kanıtlanamadığı sonucuna vararak, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği yönünde görüş bildirir.
Kararda, davacının meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına dair Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu kararının iptali talebiyle açılan davanın detaylarına değinilir. Ankara 15. İdare Mahkemesi'nin davayı reddeden kararı ve davacının bu karara itirazı üzerine yapılan incelemede, davacının sarhoş bir şekilde göreve gelmesine dair davranışının kesin ve şüphesiz delillerle ispat edilmesi gerektiği vurgulanır. Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda, davacıya isnat edilen suçun kesin delillerle kanıtlanamadığı sonucuna varılır ve bu nedenle İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olmadığı belirtilir.
Kararın sonucunda, temyiz isteminin kabulüyle İdare Mahkemesi'nin kararının bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek üzere İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilir. Ancak, bu karara karşı çıkan bir karşı oy gerekçesi de yer alır. Karşı oy sahibi, İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğunu, temyiz dilekçesinde kararın bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığını savunarak, İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiğini ifade eder.
Bu karar, disiplin cezaları ve itiraz süreçleriyle ilgili önemli bir emsal teşkil eder ve disiplin cezası kararlarının verilmesinde delillerin kesin ve şüphesiz olması gerektiğinin altını çizer.