Kemoterapi, kanserli hücrelerin çoğalımını kontrol altına almak ya da kanser hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaçlı tedavi yöntemidir. Kemoterapi, kelime anlamı olarak ilaçlı tedaviyi (sitotoksik) tarif eder. Kemoterapi, kan dolaşımına verildiğinde bölünmeye devam eden hücrelere zarar verir. Her hücrenin merkezinde nükleus (çekirdek) adlı bir alan bulunur. Hücrelerin kontrol merkezi olarak da tanımlanabilen nükleus, genlerden yapılan kromozomları içerir. Bir hücre çoğalmak için bölündüğünde genetik açıdan bire bir kopyalanır. Kemoterapi, bölünmek üzere olan hücrelerin nükleusuna zarar vererek hücreyi etkisiz hâle getirir. Ayrıca bölünme sırasında gerçekleşen kimyasal süreci de etkileyerek hücrenin bölünmesini engeller. Kanser hastalığına karşı yaygın olarak kullanılan bir ya da birkaç ilaç karışımından oluşan kemoterapi, oral yolla alınarak, damar yoluna ya da kas içine enjekte edilerek de uygulanabilir.
Kemoterapi Çeşitleri Nelerdir?
Medikal onkoloji bölümü hekimleri tarafından uygulanan kemoterapi, kanser tedavisi için yaygın olarak uygulanır. Medikal onkolog, kemoterapi işlemi için hastaya verilecek olan ilaç ya da ilaç kombinasyonlarını hastanın mevcut durumuna göre belirler.
Farklı bir deyişle tümörün cinsi, yeri, yayıldığı bölgeler, hastanın genel sağlık durumu ve yaşı göz önünde bulundurularak ilaçlar seçilir. Kemoterapinin uygulanma sıklığı da benzer parametreler ışığında, medikal onkologlar tarafından belirlenir. Farklı kemoterapi türleri, farklı amaçlarla kullanılır:
Neoadjuvan Kemoterapi: Yaygın olan tümörün küçültülmesi ve böylece kişinin operasyona hazır hâle getirilmesi amaçlanır. Küçültücü kanser tedavisi olarak da bilinen neoadjuvan kemoterapi, kanserli dokunun sağlıklı dokudan ayırt edilmesini de sağlar. Çoğunlukla meme, kolon ve rektum gibi bölgesel ancak ilerlemiş kanser türlerinde 1 ila 4 kür olarak uygulanır.
Adjuvan Kemoterapi: Tümörün operasyonla temizlenmesinin ardından kalan kanserli hücrelerin vücuttan temizlenmesi için uygulanan kemoterapi türüdür. Kanserin nüks etme ihtimalinin azaltılmasının hedeflendiği adjuvan kemoterapi yöntemi, koruyucu tedavi olarak da bilinir.
Palyatif Kemoterapi: Kanser hastalarının şikayetlerinin azaltılması ve hayat kalitelerinin artırılması için uygulanan bu kemoterapi türü, destek tedavi yöntemi olarak da bilinir. Ciddi ve / veya ilerleyici nitelikte olan kanser vakalarında hastanın ağrı, bulantı, kusma ishal ve ödem gibi şikayetlerinin azaltılması, psikolojik ihtiyaçlarının giderilmesi için uygulanır.
Farklı bir deyişle palyatif kemoterapi, kişinin günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri için şikayetlerinin azaltılmasını sağlayan bir tedavi türüdür.