Sigortalı çalışmaya 2008 öncesi başlamış olanlar emekli olduktan sonra da 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (BAĞ-KUR) statüsünde çalışmaya devam edebiliyor. Emekliler 4/1-a statüsünde çalışırken sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödüyorlar. 4/1-b statüsünde çalışmaları halinde ise SGDP ödemeleri gerekmiyor.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre; SGK, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ya da ağır hastalıklar dolayısıyla çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenlere malûl aylığı bağlıyor. Malûl aylığı bağlananların çalışamayacak durumda olduğu varsayıldığı için, aylık almakta iken Türkiye’de veya yabancı bir ülkede hiçbir işte çalışmamaları gerekiyor.
ÇALIŞTIĞI TESPİT EDİLENLERİN AYLIĞI KESİLİYOR
Çalıştığı tespit edilenlerin aylıkları kesildiği gibi ödenmiş aylıklar da geri alınıyor. İadesi istenen aylıklara faiz de uygulandığından çok ağır mali külfetle karşılaşma söz konusu olabiliyor.
Bu kişilere çalışmayı bıraktıktan sonra yeniden malûl aylığı bağlanabilmesi için kontrol muayenesine sevk ediliyorlar. Kontrol muayenesinde en az yüzde 60 oranında çalışma gücü kaybının devam ettiğine dair rapor alınması halinde aylık yeniden bağlanıyor. Rapor alamayanlara aylık bağlanmıyor.
4 GÜNLÜK ROL YÜZÜNDEN AYLIĞINDAN OLDU
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin yakın tarihli (E: 2020/9157, K: 2021/10740) kararına konu dosyaya göre, 1992 yılından beri malûl aylığı almakta olan bir şahıs, bir televizyon yapımındaki kısa rolü için 2012 ve 2014 yıllarında 2’şer gün çalıştı.
Durumu tespit eden SGK, 2012 yılındaki çalışma tarihinden başlamak üzere malûl aylığını iptal etti. İki yıllık sürede ödenen 32.4 bin lira tutarındaki aylığın faiziyle iadesi için de icra takibi başlattı.
İCRA TAKİBİ İÇİN DAVA AÇTI
Aylığı kesilen şahıs SGK’nın işleminin iptali ve icra takibinin durdurulması için ayrı ayrı dava açtı. SGK, yargılama devam ederken 2017 yılında ilgili yönetmeliği değiştirdi ve yersiz ödenen aylıkların sadece çalışılan sürelere ait kısmının iade edilmesini öngördü.
İş mahkemesi, davacının emekli aylığının kesilmesine ilişkin itirazını reddetti ancak söz konusu yönetmelik değişikliğine dayanarak iki yıllık süreye değil sadece 4 günlük çalışma süresine karşılık gelen malûl aylığının SGK’ya iadesine karar verdi. Bölge adliye mahkemesi de kararı onadı.
Şahıs, malûl aylığının tekrar bağlatılması için başvuruda bulundu. SGK Sağlık Kurulu, şahsın malûl olmadığına karar verdi. Kurul kararına itiraz üzerine adli tıp kurulunca yapılan kontrol muayenesinde de çalışma gücünde yüzde 60 oranında kayıp olmadığı şeklinde rapor düzenlendi.
YARGITAY SGK’Yİ HAKLI BULDU
SGK’nin bölge adliye mahkemesi kararı için yaptığı temyiz başvurusu üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay, adli tıpın şahıs hakkında verdiği çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybetmediği ve malûl sayılamayacağı yönündeki kararına dikkat çekti.
Yargıtay kararında, adli tıp kurulunun bu kararı karşısında, o tarihte yürürlükte olmayan yönetmelik hükümlerine dayanılarak yalnızca çalışılan 4 günlük süreye isabet eden aylığın iadesi kararının doğru olmadığı belirtildi. Yargıtay bu gerekçe ile yerel mahkemenin kararını bozdu.
'ENGELLİLERİN AYLIĞI İLE KARIŞTIRILMAMALI'
Herhangi bir işte çalışma halinde aylığın kesilmesi sadece malûl aylığı alanlar için söz konusu. Malûl aylığı ile engelli vergi indirimiyle yaşa bakılmaksızın erken emekli olanlar çoğunlukla karıştırılıyor. Engelli vergi indirimi ile emekli olanlar aylıklarını kestirmeden sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabiliyorlar.
2008 yılından sonra ilk defa sigortalı çalışmaya başlayanlar ise emekli aylığı almakta iken hiçbir işte çalışamıyorlar.