ABD BAŞKANLIK SEÇİMLERİ NE ZAMAN?
ABD'de başkanlık ve kongre seçimleri3 Kasım'da yapılacak. Başkan Donald Trump'ın rakibi Demokrat Parti'den eski Başkan Yardımcısı Joe Biden.
Trump seçimlerin ertelenmesini istemişti ancak bunun için Kongre kararı gerekiyor.
Trump, seçimlerin ertelenmesi önerisini, "Ben seçim tarihinde değişiklik istiyor muyum? Hayır ama şaibeli bir seçim de görmek istemiyorum. Bu seçimler yapılırsa tarihteki en şaibeli seçim olacak" sözleriyle savundu.
TRUMP NEDEN SEÇİMLERİN ERTELENMESİNİ İSTİYOR?
ABD federal yasalarına göre, ülkedeki başkanlık seçimleri ve ara seçimler, seçim yılındaki kasım ayının ilk salı günü yapılıyor.
Bu yıl da 3 Kasım'a denk geliyor.
DEMOKRAT PARTİ'NİN ADAYI KİM?
ABD'de uzun yıllardır iki büyük parti siyaset egemenliğini elinde tutuyor.
Demokrat Parti, modern liberalizmi temsil ediyor. Parti genel olarak devletin kamu hizmetlerini üstlenmesi, eğitimin parasız ya da makul bir ücret karşılığında sunulması, herkesi kapsayan genel bir sağlık sigortası sisteminin kurulması, sosyal programlar uygulanması, çevrenin korunmasına dönük tedbirler alınması ve işçi sendikalarının güçlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
2008 ve 2012 yıllarında seçimi kazanan Barack Obama'da Demokrat Parti'nin adayıydı.
2016'daki seçimlerde Demokratların adayı eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'dı. Clinton, ülke genelinde daha çok oy almasına karşın, Trump Seçici Kurul'da daha fazla delege kazanarak başkan olmuştu.
TRUMP'IN RAKİBİ JOE BIDEN KİMDİR?
Trump'ın rakibi olan Joen Biden, Demokrat Parti'den eski ABD başkan yardımcısı.
Joe Biden, 1942 yılında Pensilvanya eyaletinin Scranton şehrinde doğdu. Çocukken Delaware’e taşındı. Bir politikacı olarak Trump, Biden’ı Pensilvanya’yı terk etmekle suçlasa da Biden, her iki yönetimle de yakın siyasi bağlar kurmuştur.
Altı dönem senato üyeliği yapan Joe Biden, ilk kez 1972’de ABD’nin 47. Başkan yardımcısı seçildi.
3 Kasım’da yapılacak seçimlere aday olan Biden, yaklaşık yarım asırdır kamuya hizmet ettiği için hükümet deneyiminin onu ön plana çıkardığını vurguluyor.
Biden, corona virüs krizinde de seçmenlerin ilgisini çekebilmek için sağlık ve ekonomi uzmanlarının tavsiyelerine dayanan öneriler formüle etmenin yollarını aradı.
Önerilerinin arasında corona virüs testlerinin daha ulaşılabilir ve ücretsiz olması da yer alıyor.
CUMHURİYETÇİ PARTİ ADAYI DONALD TRUMP
Cumhuriyetçi Parti Amerikan muhafazakarlığı olarak isimlendirilen görüşü temsil ediyor. Bu görüş, devletin ekonomi ve sosyal hayattaki rolünün asgariye çekilmesini, vergilerin düşürülmesini, serbest piyasa kapitalizmini, silah taşıma hakkını, işçi sendikalarının kapatılmasını ve göç ile kürtaj gibi konularda çok daha kısıtlayıcıdüzenlemelerin getirilmesini savunuyor.
Donald Trump, 8 Kasım 2016'da yapılan ABD başkanlık seçimlerinde, Hilary Clinton'a karşı girdiği başkanlık yarışını kazanarak, şimdiye kadar ki en yaşlı ABD başkanı oldu.
DONALD TRUMP KİMDİR?
74 yaşındaki Amerikalı iş adamı Donald Trump, Forbes dergisinin "Dünyanın En Zengin 400 İnsanı" listesinde yer alıyor.
Trump, daha önce 2000'de yapılan seçimlerde Reform Partisi'nden başkan adayı olmuş ama bir süre sonra adaylıktan çekilmişti.
2016 yılında başkan seçilen Trumpseçim sloganı olarak "Make America Great Again" (Amerika'yı yeniden yüceltmek) sloganını kullandı. Aynı sloganı 1980'de ABD Başkanı seçilen bir diğer Cumhuriyetçi siyasetçi Ronald Reagan da seçim kampanyasında kullanmıştı.
Donald Trump, Haziran 1946'da New York'ta doğdu.
1960'lı yılların başında liseyi kötü hal ve gidişi yüzünden terk etmek zorunda kaldı
Ardından askeri akademide okudu ve 1968'den sonra Pensilvanya'da bulunan Wharton Institute'de işletme bilimleri eğitimi aldı.
Üniversite yıllarında babası Fred Trump'ın emlak ve inşaat firmasında çalıştı.
1999'da babasını alkol bağımlılığı sebebiyle hayatını kaybetmesiyle, hayatı boyunca alkollü içkiden ve sigaradan kaçındı.
Harabe halindeki Commodore Otelini Grand Hyatt oteller zincirine dönüştürdü.
Manhattan'daki bir binayı alarak 68 katlı ünlü Trump Tower'ı inşa etti, çok sayıda otel açtı.
Donald Trump'ın 3 evliliğinden 5 çocuğu bulunuyor.
Trump ilk olarak 1977'de, Çekoslavakya doğumlu ünlü manken ve atlet Ivana Zelnickova ile evlendi. Bu evlilikten Donald Jr., Ivanka ve Eric adında üç çocukları olan çift 1990'da boşandı.
1993'te Amerikalı televizyoncu Marla Maples ile evlenen Trump'ın, bu evlilikten Tiffany adlı kızı doğdu. Çift 1996 yılında ayrılma kararı aldı.
Trump son olarak 2005 yılında Slovenya doğumlu ünlü model Melania Knauss ile evlendi. Çiftin oğulları Barron Trump 2006 yılında dünyaya gelmişti.
ABD'de eyaletlerde Şubat ayında başlayan ön seçimler haziran ayı itibarıyla tamamlandı.
Ön seçim döneminde Demokrat adayların büyük bir bölümü Biden lehine yarıştan çekildi. Corona virüs salgını ön seçim sürecini de sekteye uğratırken, en sona kalan aday Bernie Sanders da yarışı bırakınca Biden'ın adaylığı kesinleşti.
ABD'de başkanlık seçim kampanyası için herhangi bir süre kısıtlaması bulunmuyor. Ancak parti adaylığını kazanan kişiler genellikle 18 ay civarında bir süre kampanya yürütmüş oluyor.
Resmi açıklamaların ardından her iki partinin başkan ve başkan yardımcıları, televizyondan canlı yayınlanan toplam dört tartışmada karşı karşıya gelecek.
Bunlardan üçü başkan adayları, biri de başkan yardımcıları arasında yapılacak. Başkan adaylarının ilk tartışmasının Indiana eyaletinde 29 Eylül'de yapılması planlanıyor. Diğer iki tartışma için öngörülen tarih ise ekim ayı.
Başkan yardımcılarının tartışma tarihi 7 Ekim, yeri ise Utah.
Dünyadaki birçok sistemin aksine, ABD'de halk oylamasında en yüksek oyu alan aday başkan seçilmiş kabul edilmiyor.
ABD'de halk başkanı doğrudan değil, dolaylı seçiyor. Seçmenler bulundukları her eyaletin, başkanı seçecek olan Seçici Kurul'daki delegelerini seçiyor. Bir eyalette en çok oyu alan parti, o eyaletin tüm delegelerini kazanmış sayılıyor.
Eyaletlerin delege sayısı da büyüklüklerine göre belirleniyor. Bu da nüfusu yüksek olan eyaletlerin başkanın seçiminde daha belirleyici rol üstlenmesine neden oluyor.
JOE BINDEN BAŞKAN YARDIMCISI OLARAK KAMALA HARRIS'İ SEÇTİ
Joe Biden, yardımcı olarak Kamala Harris'i seçti. Harris, Biden'in başkan seçilmesi durumunda ABD’nin ilk kadın, siyahi ve Asya kökenli başkan yardımcısı olacak.
Kamala Harris, 1964 yılında California eyaletinin Oakland kentinde Jamaikalı bir baba ve Hindistan kökenli bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Harris, 2003 yılında San Francisco bölge savcısı oldu. Bu göreve gelen ilk siyah ve Asya kökenli kadın olma özelliğine sahip.
2016'da Kaliforniya Başsavcısı ve ondan önce San Francisco Bölge Savcısı olarak görev yapan Harris, ABD Senatosundaki tek siyahi kadın olma özelliğini elinde bulunduruyor.
Aynı zamanda 2020 başkanlık adaylığı için demokrat partiden aday olan ve daha sonra Biden lehine çekildiğini açıklayan 55 yaşındaki Harris, Joe Biden'in başkan seçilmesi durumunda ABD’nin ilk kadın, siyahi ve Asya kökenli başkan yardımcısı unvanına sahip olacak.
KAMALA HARRIS KİMDİR?
OY KULLANMA İŞLEMİ NASIL OLACAK?
Oy kullanma usulleri de eyaletten eyalete değişiyor.
Birçok eyalet erken oy kullanma imkanı tanıyor. Ayrıca çeşitli nedenlerle seçim günü sandık başına gidemeyecek olanlar için postayla oy kullanma hakkı da veriliyor.
Seçim günü ise şahsen sandık başına gidip, imza karşılığı oy kullanmak gerekiyor.
Her eyalet sayım işlemini kendisi gerçekleştiriyor ve çok büyük bir çekişme olmaması halinde, akşam saatlerinde sonuçlar da belli oluyor.
Adaylardan hiçbirisinin Seçici Kurul'da mutlak çoğunluğa ulaşamaması halinde, Temsilciler Meclisi, genel seçimde en çok oy alan üç aday arasından başkanı seçiyor.
Senato da kalan diğer aday arasından başkan yardımcısını belirliyor.
TRUMP VE BIDEN ARASINDAKİ İLK RAUNT EYLÜL SONUNDA
2016 seçimlerinde 33 milyon civarında kişi postayla oy kullandı. Anketler 2020’de bu sayının 80 milyon olacağını tahmin ediyor. ABD Başkanı Trump ise postayla oy kullanımına karşı.
Eylül başındaki güncel anket verilerine göre ülke genelinde Demokrat aday Biden, yarışı Trump'ın ortalama yüzde 6,9 önünde götürüyor.
Trump ve Biden, 3 kez canlı yayında kozlarını paylaşacak.
İlki 29 Eylül’de, moderatör Fox’un kurt sunucusu Chris Wallace; ikincisi 15 Ekim’de, moderatör C-SPAN’ın deneyimli politika editörü Steve Scully;
üçüncüsü 22 Ekim’de, moderatör NBC’nin Beyaz Saray temsilcisi Kristen Welker
TRUMP POSTAYLA OYA NEDEN KARŞI?
50 eyaletten oluşan ABD’de 3 şekilde oy veriliyor; sandık, posta ve online.Online oy vermek her eyalette mevcut değil, herkesin hakkı yok, çoğunlukla ülke dışında görev yapan askerler için kullanılıyor. Posta yoluyla oy vermek bu seçimin merkezini oluşturacak.
Sistem şöyle; 9 eyalet ve başkent D.C. tüm seçmenlere otomatik olarak oy pusulası gönderiyor. 35 eyalet, sadece talep eden kişilere oy pusulası gönderiyor.
6 eyalet sandığa gidemeyen, ciddi mazereti olanlara oy pusulası gönderiyor.
Trump ise posta yoluyla oy kullanılırsa Demokratların, oy çalacağını düşünüyor. Bu yüzden seçmenlere "postayla oy kullanırsanız seçim günü sandığa gidin, oyunuzu kontrol edin, yoksa yine oy vermeye çalışın" dedi.