Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Her ne kadar genellikle çocukluk çağında tanı konulan bir durum olsa da, birçok yetişkin de bu durumla baş etmek zorunda kalabilir. Özellikle kadınlarda DEHB'nin belirtileri ve tedavi süreci, erkeklere kıyasla farklılıklar gösterebilir. Peki, kadınlarda DEHB tedavisi nasıl yapılır ve bu tedavi süreci ne kadar sürer? Bu soruları Uzman Psikolog Gülnur Çelik yanıtladı.
Kadınlarda DEHB'nin belirtileri, çocukluk çağında daha belirsiz olabilir. Bu, bazen tanının gecikmesine veya atlanmasına neden olabilir. Ancak genel olarak kadınlarda DEHB belirtileri şunlardır:
Dikkatin kolay dağılması
Detayları atlama veya basit hatalar yapma
Görevleri ve aktiviteleri tamamlamada zorluk
Organizasyon becerilerinde eksiklik
Unutkanlık
Huzursuzluk ve yerinde duramama
Aceleci davranma
Bu belirtiler kadınlarda, sosyal ilişkiler, akademik performans ve iş yaşamında zorluklara yol açabilir.
Kadınlarda DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kadınlarda DEHB tedavisi, belirtilerin şiddetine, yaşa ve diğer sağlık sorunlarına göre özelleştirilebilir. Genellikle tedavi, ilaç ve davranışsal tedavi kombinasyonunu içerir.
İlaçla Tedavi
Stimulan İlaçlar: DEHB'nin tedavisinde en yaygın kullanılan ilaçlardır. Beyindeki belirli kimyasalların dengesini değiştirerek dikkati artırma ve hiperaktiviteyi azaltma kapasitesine sahiptir. Örnek olarak metilfenidat ve amfetamin tuzları verilebilir.
Non-stimulan İlaçlar: Bu tür ilaçlar, stimulanlara karşı toleransı olmayan veya yan etkilerden rahatsız olan kişiler için alternatif bir seçenek sunar. Atomoksetin ve guanfasin bu kategoriye girer.
Ancak, tüm ilaçların yan etkisi olabilir. Bu nedenle, bu ilaçları alırken doktorun rehberliğinde olmak ve olası yan etkilere karşı dikkatli olmak esastır.
Davranışsal Tedavi
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): DEHB belirtilerinin üstesinden gelmek için özel olarak tasarlanmış stratejileri öğretir. Duygusal zorluklarla başa çıkmak, öz denetimi artırmak ve problem çözme becerilerini geliştirmek için kullanılır.
Beceri Eğitimi: DEHB'i olan birçok kişi, temel yaşam becerilerinde zorluk yaşar. Zaman yönetimi, organizasyon ve planlama gibi becerilere odaklanan eğitim programları, günlük yaşantıda daha başarılı olmalarına yardımcı olabilir.
Aile Terapisi: DEHB, aile içi ilişkileri de etkileyebilir. Aile terapisi, aile üyelerinin birbirleriyle daha etkili iletişim kurmalarına yardımcı olabilir.
Psiko-eğitim
DEHB hakkında bilgi sahibi olmak, bu durumu daha iyi anlamak ve başa çıkmak için stratejiler geliştirmek adına kritik bir öneme sahiptir. Psiko-eğitim, DEHB'nin ne olduğu, nasıl tedavi edildiği ve günlük yaşantıda nasıl başa çıkılacağı hakkında bilgi sağlar. Bu eğitim, hem DEHB'i olan kişilere hem de onların ailelerine fayda sağlar.
Kadınlarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Kadınlarda DEHB tedavisinin süresi belirtilerin şiddeti, tedaviye olan yanıt ve seçilen tedavi yöntemine göre değişiklik gösterir. Belirtiler hafifletildikten sonra bazıları tedaviyi sonlandırmayı tercih edebilirken, DEHB'nin kronik bir durum olması nedeniyle birçoğu uzun süreli tedaviyi benimseyebilir.
Tedavi sürecinde, uzmanın önerdiği rehberlik ve yönlendirmelere uyulması, tedavinin başarısı açısından kritik bir öneme sahiptir. Tedavi planı belirli aralıklarla değerlendirilmeli ve gerekli olduğunda güncellenmelidir.
Tedavi süreci boyunca, belirtilerin şiddeti, frekansı ve süresi hakkında doktora düzenli geri bildirimde bulunmak, tedavi yöntemlerinin etkinliğinin değerlendirilmesine yardımcı olur. DEHB'in yaşamın çeşitli alanlarında ortaya çıkan belirtilerinin takip edilmesi, tedavi planının daha özelleştirilmiş ve etkili hale getirilmesine olanak tanır.
Tedavi sürecinin başlangıcında, tedavi hedefleri belirlenmeli ve bu hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı değerlendirilmelidir. Örneğin, bazıları için ana hedef, çalışma ya da okulda daha verimli olmaktır; diğerleri içinse sosyal ilişkilerini iyileştirmek veya günlük yaşam aktivitelerini daha kolay yürütebilmek olabilir.
Tedavi yöntemleri arasında, ilaç tedavisi, davranış terapisi, bilişsel davranışçı terapi ve psiko-eğitim bulunmaktadır. Bu yöntemlerin her birinin, DEHB belirtilerini yönetmede farklı etkileri olabilir. Bu nedenle, hangi tedavi yönteminin en uygun olduğuna dair karar verilirken, bireysel ihtiyaçlar ve yaşam hedefleri göz önünde bulundurulmalıdır. Kadınlarda DEHB tedavisiyle ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için https://psikologgulnurcelik.com/kadinlarda-dehb-adhd-kitabi/ sayfasını ziyaret edebilirsiniz.