Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 6 Şubat günü gerçekleşen Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 7.7 ve 7.6'lık depremler ve 20 Şubat'ta gerçekleşen Hatay Yayladağı merkezli 6.4'lük depremlerin meydana getirdiği maddi kayıplarla ilgili bir rapor yayınladı. 'Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu'nda bölgedeki konut sayıları ile hasarlı konut sayıları da açıklandı. Rapora göre; depremden etkilenen 11 ilde toplam 5 milyon 649 bin 317 konut bulunuyordu. Bu konutlardan 518 bin 9'u 'Acil+Ağır+Yıkık' olarak nitelendirilirken, 131 bin 577'si 'Orta Hasarlı', 1 milyon 279 bin 727'si ise Az Hasarlı olarak belirlendi. Toplamda 1 milyon 929 bin 313 konutun hasar aldığı ortaya çıktı.
EN ÇOK ZARAR GÖREN İLLER
Depremden konut anlamında en çok zarar gören iller ise; Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya ve Hatay oldu. Adıyaman'da konutların yüzde 68.1'inde, Kahramanmaraş'ta yüzde 57.8'inde, Malatya'da yüzde 55.6'sında, Hatay'da ise 50.8'inde hasar tespit edildi. 11 il ortalamasına bakıldığında ise depremler sonucunda hasar alan binaların oranı yüzde 34.2... Yani yaklaşık olarak bölgedeki her 3 konuttan 1'i deprem nedeniyle hasar aldı.
GAZİANTEP’TE HASAR DURUMU
Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın hazırladığı rapora göre; Gaziantep’te 893 bin 553 konut bulunuyor. Bu konutların 29 bin 155’i ağır hasarlı, 20 bin 251’i orta hasarlı, 236 bin 497’sinin ise az hasarlı olduğu tespit edildi. Gaziantep’te toplam bina sayısı baz alındığında yüzde 32 oranında binada hasar meydana geldiği ifade edildi. Bu verilere göre 6 Şubat depreminin meydana geldiği 11 şehirde Gaziantep, hasarlı bina sayısı bakımında 7. Sırada yer aldığı ortaya çıktı. Gaziantep’te en büyük hasar, Nurdağı ve İslahiye ilçelerinde meydana geldi.
2 MİLYON 273 BİN 551 KİŞİ DOĞRUDAN BARINMA SORUNU YAŞIYOR
Raporda hasar sayıları sıralanırken, "Bu veriler ışığında deprem sonrasında 2.273.551 kişi doğrudan barınma sorunuyla karşı karşıya kalmıştır. Depremlerin devam eden etkisi ve deprem bölgesindeki koşullar barınma sorununu derinleştirmektedir" denildi.
KONUT HASARININ MALİYETİ 54.7 MİLYAR DOLAR
Konutların hasarıyla oluşan mali zarar ise şöyle aktarıldı: "Acil yıkılacak, ağır hasarlı veya yıkık konutlar bakımından hesaplanan hasar 822,9 milyar TL’dir. Orta hasarlı konutlar bakımından hesaplanan hasar ise 209 milyar TL olmuştur. Buna göre toplam konut hasarı, 1.031,9 milyar TL karşılığı 54,7 milyar dolardır. ÇŞİDB tarafından hazırlanan 6 Mart 2023 tarihli Hasar Tespit Raporuna göre deprem bölgesinde ağır hasarlı, acil yıkılacak ve yıkık kategorisinde 14.314 ahır olduğu tespit edilmiştir. Aynı kategoride yer alan ticarethane sayısı ise 94.217 olarak belirlenmiştir. Buna göre, ahırlar ve ticarethaneler için toplam hasar 42 milyar TL karşılığı 2,2 milyar dolardır."
DAİRELERİN YÜZDE 95.4'Ü BETONARME
Raporda konutların taşıyıcı sistemleriyle ilgili de bilgi verildi: "Deprem bölgesindeki binaların yüzde 86,7’si, dairelerin ise yüzde 95,4’ü betonarmedir. Binaların yüzde 2,4’ü çelik, yüzde 3,5’i yığma, yüzde 3,6’sı prefabriktir. Diğer kategorisinde ahşap, karma veya tanımlanamayan taşıyıcı sistemler yer almakta olup diğer taşıyıcı sistemlerin payı oldukça düşüktür. Deprem dirençliliği açısından en problemli kategori olan yığma yapıların düzeyi düşük kalmaktadır. Diğer yandan, maliyeti yüksek olmakla birlikte depremlere karşı dayanıklı olduğu genellikle kabul edilen çelik konstrüksiyon yapıların da oldukça düşük oranda olduğu görülmektedir. Depreme maruz kalan illerdeki yapı stokunun büyük oranda betonarme olması verisinin yorumlanabilmesi, hasarlı binaların taşıyıcı sistemi konusunda daha detaylı bilgi edinilmesiyle mümkün olabilecektir. Ayrıca, yapı izni olmayan binalar için de veri toplanması gerekmektedir. Yapı izni olmayan binalar proje ve yapım aşamasında herhangi bir kontrol ve denetime tabi tutulmadığından daha yüksek risk taşımaktadır."