Nörotransmitterlar beynin hareket kontrolünde görevli olan bazı hücrelerin toplandığı alanlarda oluşan hasarların önlenmesi ve kontrolün sağlanmasın ile görevlidir. Beyin pili ameliyatı bu trasmitterların üretiminin yetersizliğinde kullanılır.
Beyindeki bu bozulma kişinin kontrolünü ve hareket kabiliyetinin azalmasına neden olur. Bu tarz rahatsızlıklarda sıklıkla kullanılan yöntem beyin pili tedavisidir. Kontrol edilebilen ve ayarlanabilen cerrahi yöntemleri arasında yer alır. Özellikle esansiyel tremorlu, distoni ve Parkinson gibi hastalıklarda tercih edilir.
Söz konusu operasyon sonrasında hastalar hızlı bir şekilde günlük hayatına dönebilir. Titreme nöbetleri ve kasların kasılması gibi semptomlar hastaların hareketlerini kontrol edememelerine sebep olur. Derin beyin stimülasyonu ise bu semptomları azaltır ve hastalığın ilk evresine döndürür. Derin beyin stimülasyonu operasyonu geçiren birçok hasta ilaç dozlarını azaltırken bazı hastalar ise ilacı tamamen hayatından çıkarır.
Derin beyin stimülasyonu tedavisi, semptomlar üzerinde etkili olur ancak hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz. Nörolojik hastalıklar beynin belli bölümlerinde görülen hasarlardan kaynaklanır. Bu ameliyat ise hasarlı bölgeleri eski haline getirmez fakat bu bölgenin fonksiyonelliği kazanmasına yardımcı olur. Gelişen rahatsızlıklardaki hareket kontrolünü sağlayamama, yavaşlık, titreme gibi semptomları gidermede etkilidir.
Parkinson hastalarında semptomları maksimum düzeyde azaltmak için beyin pili tedavisi tercih edilir. Hastalığın 10. senesinde olan ve ileri derece Parkinson hastalığı olan insanlar, bu tedaviden sonra hastalığın ilk evrelerine dönebilir. Bu operasyon sayesinde kişi ayakkabı bağlamak, yemek hazırlamak, gömlek iliklemek gibi günlük rutinde olan işleri yerine getirebilir ve sosyal hayata geri kazandırılabilir.
Beyin Pili Ameliyatı Nasıl Olur?
Derin beyin stimülasyonu, beyinde hasar gören ve elektriksel aktivitelerde bozulma olan alanlara düzenli olarak elektrik uyarısı verir. Öncelikle hastaların beyin haritası çıkarılar. MR ya da diğer görüntüleme yöntemleri kullanılarak beyin haritası elde edilir.
Daha sonra haritaya göre elektrotların yerleştirilmesi gereken bölgeler belirlenir ve bu alanlara elektriksel aktiviteyi sağlayan ince kablolar konur. Elektriksel uyarıyı veren pil ise göğüs kafesi boşluğuna ya da köprücük kemiği altına konur. Genel hatlarıyla ameliyat bu şekilde tasarlansa da ameliyat sırasında, öncesinde ve sonrasında birçok prosedür gerçekleştirilir.
Beyin pili ameliyatı hastaya anestezi vererek ya da uyanık haldeyken yapılabilir. Bu duruma ise hastanın rahatsızlığı ve hekimin değerlendirilmesine göre karar verilir. Hastanın uyutulmadığı ameliyatlarda cerrahlar tarafından bölgede lokal anestezi uygulanır ve küçük bir delik açılır. Daha sonra bu delikten belirlenen bölgelere elektrotlar yerleştirilir. Bu işlem yapılırken hastaların bilinci açık da olsa acı ya da ağrı hissi yoktur.
Hastanın anestezi yapılarak girdiği ameliyatlarda ise hasta ilk önce uyutulur. Daha sonra elektrotlar belirlenen alana yerleştirilir. Derin beyin stimülasyonu ameliyatları riski en az olan beyin operasyonları arasında yer alır. Ameliyat genellikle 2-5 saat arasında sürer.
Beyin pili ameliyatı sonrasında ise ilk gün hastanede yatılır. Baş bölgesinde ağrı görülmesi normal kabul edilir. Aynı zamanda ağrıya ek olarak baş dönmesi de ameliyat sonrası görülen etkiler arasında yer alır. Zamanla yok olması beklenen bu durumlar şiddetli ise doktor müdahalesi gerekir.
Beyin Pili Ameliyatı Riskleri Nelerdir?
Derin beyin stimülasyonu ameliyatları, beyin ve sinir cerrahisi alanında yapılan diğer operasyonlara göre daha az risk taşır. Her ameliyatta görülme olasılığı olan bazı risk faktörleri vardır. Yapılan araştırmalara göre derin beyin stimülasyonu operasyonunda ciddi komplikasyonların ortalama %2-3 civarında olduğu bilinir. Küçük komplikasyonlar ise ciddi komplikasyonlara oranla hastaların yaklaşık %10’unda görülür. Görülebilecek bazı riskler şunlardır:
Temas bozukluğu,
Yara problemleri
Görme kayıpları,
Beyin kanamaları,
Beyin elektrotlarında görülen kayma ve
Enfeksiyon problemleri.
Beyin Pili Ne Kadar Kullanılır?
Derin beyin stimülasyonunın kullanım ömrü yoktur. Farklı rahatsızlıklar için tedavi yöntemi olan beyin pillerinin ömürleri değişiklik gösterir. Parkinson hastalarında kullanılan piller genellikle 3-5 yıl ömre sahiptir. Distoni rahatsızlığına sahip kişilerde ise uygulama farklılığından dolayı pillerin ömrü daha kısadır. Şarj edilebilen beyin pilleri ise 5 yıldan fazla kullanılabilir. Bu pillerin ömrü ise yaklaşık 15 yıl olarak düşünülür.
Beyin Pili Kullanalar Fiziksel Aktiviteler Yapabilir Mi?
Derin beyin stimülasyonu operasyonu geçirmiş hastalar fiziksel aktiviteler yapabilir. Düzenli egzersiz, tenis, futbol gibi spor aktiviteleri yapabilirler. Kafa travmalarını önlemek için ekstrem sporlardan uzak durmaları gerekir.