Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin ardından, depremin etkilediği 10 ilde OHAL (olağanüstü hal) ilan edildiğini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan duyurmuştu. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden onaylanarak, resmi olarak yürürlüğe sokulan OHAL için onay geldi. OHAL’in yürürlüğe girdiği ise Resmi Gazete aracılığıyla vatandaşlara duyuruldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurdu OHAL’in TBMM’de onaylanmasının ardından deprem bölgesinde yaşayan pek çok vatandaş, ‘OHAL nedir, ne anlama gelir, hangi illerde OHAL ilan edildi, ne kadar sürecek?’ gibi sorulara yanıt aramaya başladı. Olağanüstü hal ya da kısa adıyla bilinen OHAL’in olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu halleri ifade ettiği bilinirken; bu hallere ilişkin açıklama Anayasa’nın 119. Maddesi’nden geldi. İşte detaylar…
OHAL, TBMM’DE KABUL EDİLDİ
Doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ekonomik bunalım, kamu düzeni tehlike altına sokan yaygın şiddet vakaları gibi tüm kaotik durumlar için kullanılabilecek bir yönetim düzeni olan OHAL, depremden etkilenmiş olan Adana, Hatay, Adıyaman, Malatya, Kilis, Osmaniye, Şanlıurfa, Diyarbakır, Kahramanmaraş ve Gaziantep için devreye girdi. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen OHAL ilanı, Anayasa'nın 119. maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'nun 3'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine dayanarak, yürürlüğe sokuldu.
Genelgede yer alan bilgilere göre, 8 Şubat 2023 Çarşamba’dan itibaren başlayacak olan ve 90 gün süreyle devam edecek olan OHAL, daha önce Karadeniz'deki sel felaketi ve Akdeniz ile Ege'deki yangınlar nedeniyle de ilan edilmişti. Ayrıca 15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi sonrası devreye alınan OHAL uygulaması yaklaşık 2 yıl boyunca sürmüştü.
OHAL SEFERBERLİĞİ KAPSIYOR
Öte yandan Anayasa’nın 119. maddesine göre, “Savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması” gibi pek çok konuda Cumhurbaşkanı imzası ile OHAL ilan edilebiliyor. OHAL Süresi 6 ayı geçmemek üzere belirlense de bu süre TBMM oylaması ile uzatılıp ya da kısaltılabiliyor.
Felakete uğrayanların kurtarılması, hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ya da yapılacak işlerin kamu kaynaklarından yapılmasını kolaylaştıran OHAL’de kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ya da tüzel kişiler, yönetim talep ettiği; arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme gibi alanlardaki taleplerin tamamını karşılamak zorunda. Ayrıca bir tür seferberlik hali olan OHAL günlerinde, 18-60 yaş arasındaki vatandaşlar da kendilerine verilebilecek her türlü işi yerine getirmek zorunda sayılıyor.