Dünyada ve Türkiye’de makarna üretimi, tüketimi ve ticaretinin değerlendirildiği çalıştayda makarna üreticileri, ürünün tarladan çatala uzanan yolculuğunda özellikle hammadde ve dış pazar ile ilgili yaşanan sorunları, talep ve önerilerini dile getirdi. Gaziantep’te düzenlenen toplantıya, Gaziantep Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Akıncı, GAİB Koordinatör Başkanı Fikret Kileci, Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Göymen, Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Murat Bozkurt, TÜBİTAK MAM Başkan Danışmanı Doç. Dr. Cesarettin Alaşalvar, KOSGEB Gaziantep İl Müdürü Muhammed Paksoy, TOBB Akademik Danışmanı Prof. Dr. Hüseyin Bozkurt ve sektör temsilcisi makarna üreticileri katıldı.
Makarnalık durum buğdayının ana vatanı Anadolu
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan GTB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Akıncı, Anadolu ve Mezopotamya topraklarının dünyada makarnalık durum buğdayının ana vatanını oluşturduğunu söyledi.
Pandemi döneminde makarnanın stratejik öneminin çok daha iyi kavrandığına dikkat çeken Akıncı, “Türkiye’de makarna sektörümüz son yıllarda önemli bir atılım gerçekleştirdi. Sektör temsilcilerimiz ileri seviyedeki teknolojik alt yapıları ve donanımlarıyla başarı çıtalarını kararlı bir şekilde daha üst noktalara taşımakta. Makarna üreticilerimiz, 2021 yılında 160 ülkeye yaptıkları 1 milyon 370 bin tonluk ürün ihracatından 780 milyon dolar gelir elde etti. Genel üretimin saç ayağını oluşturan Gazi şehrimiz ve bölgemiz ise bu ihracatın yaklaşık yüzde 75’ine imza attı. İhracatçılarımızın bu sene dış ticarette 1 milyar dolar seviyesini aşmasını ümit ediyoruz” dedi.
Alaşalvar, Innofood projesi ve TÜGİB hakkında bilgiler verdi
TÜBİTAK MAM Başkan Danışmanı Doç. Dr. Cesarettin Alaşalvar INNOFOOD Projesi ve Türkiye Gıda İnovasyon Platformu hakkında bilgiler verdi. INNOFOOD Projesi’nin, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti mali iş birliği çerçevesinde finanse edilen ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Rekabetçi Sektörler Programı altında hayata geçirildiğini kaydeden Alaşalvar, “TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Yaşam Bilimleri öncülüğünde gerçekleştirilen INNOFOOD Projesi ve proje çerçevesinde Gebze yerleşkesinde kurulan Gıda İnovasyon Merkezi, Giresun, Şanlıurfa ve Gaziantep’te yerel ortaklarımız bünyesinde kurulan gıda test ve analiz laboratuvarları ve gıda ekosistem paydaşları ile oluşturulan Türkiye Gıda İnovasyon Platformu ülkemiz gıda sanayi için birlikte çalışmayı kültüre dönüştürecek oldukça önemli bir potansiyel barındırıyor” dedi.
"Göymen, makarnada dünyanın ikinci büyük ihracatçısıyız"
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Göymen de yaptığı konuşmada, çalıştayın makarnanın önemli üretim merkezlerinden biri olan Gaziantep’te gerçekleştirilmesinden duyduğu memnuniyeti ifade etti. Türkiye’de makarna sanayiinde toplam 25 fabrikanın faaliyet gösterdiğini ve sektörün 3 milyon tonluk büyük bir üretim kapasitesine sahip olduğunu kaydeden Göymen, talep edilen ham maddeye yakınlık, iç ve dış pazarlara kolay ulaşabilme imkânından dolayı, Türkiye’deki makarna fabrikalarının Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu Bölgelerinde yoğunlaştığını söyledi.
Yaklaşık 2 milyar dolarlık bir ekonomik değere sahip olan sektörde Türkiye’nin dünyanın ikinci büyük ihracatçısı konumunda bulunduğunu kaydeden Göymen, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Genel ihracat dağılımına baktığımızda Güney Amerika, Afrika ve Avrupa Birliği dışında kalan ülkeler ile Uzak Doğu ülkelerine ciddi bir dış satım gerçekleştiriyoruz. Sektörümüz doğrudan ve dolaylı olarak 40 bin kişiye istihdam sağlıyor. Biz ülke olarak dünyanın en büyük makarna üreticilerinden birisiyiz ama makarna tüketiminde ise 9’uncu sırada yer alıyoruz. 2021 yılında kişi başına düşen ortalama makarna tüketimimiz 8,5 kilogram dolaylarında. Dünyada ikinci büyük üreticiyiz, ikinci büyük ihracatçıyız ama dünyada en fazla ithalat yapan iki tane pazardan mahrumuz. Bunlarda birisi Avrupa Birliği diğeri ise Amerika Birleşik Devletleri. AB’de Türk Makarnasına uygulanan bir kota var, ABD’de ise anti damping var. Türkiye, AB ülkeleri hariç 1 milyon 400 bin ton dolaylarında ihracat yaparken, İtalya ise sadece AB ülkelerine 656 bin ton ihracat gerçekleştiriyor” dedi.
Gaziantep kapasite anlamında dünyada Makarnanın başkenti
Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (MÜSAD) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Bozkurt ise konuşmasında Türk Makarnası imajına katkı sunacak tüm çalışmaları desteklediklerini ve önemsediklerini söyledi.
Çalıştayın ana konularından olan katma değerli üretim konusunun derneklerinin de öncelikli konularının başında geldiğini vurgulayan Bozkurt, “Diğer konuşmacılarımız da Türkiye makarna üretimi konusuna değindiler. Ben şunu belirtmek istiyorum. Gaziantep makarnada kapasite anlamında Dünya’nın başkenti desek yeridir. Etkinliğin düzenlemesinde emeği geçenlere teşekkür ediyor, çalıştayın verimli geçmesini diliyorum” dedi.
İki farklı panel
“Türkiye’de Makarna Sanayi, Genel Değerlendirme ve Gelecek Beklentisi Çalıştayı” çerçevesinde iki farklı oturumda panel düzenlendi.
TÜGİP Gıda Sanayi Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Pala’nın Oturum Başkanlığını üstlendiği ‘Makarna Sanayinin Sorunları ve Çözüm Önerileri‘ konulu ilk panele TMSD Başkanı Aykut Göymen, MÜSAD Yönetim Kurulu Üyesi Murat Bozkurt ve TEPAV Araştırma Görevlisi Bahar Esen Özdemir katıldı.
MÜSAD Yönetim Kurulu Üyesi Murat Bozkurt ve TEPAV Araştırma Görevlisi Özdemir, panelde makarnada sözleşmeli tarım ile markalaşmanın önemi hakkında açıklamalarda bulunarak, sözleşmeli tarımın dünyadaki başarılı örnekleriyle ilgili bilgiler verdi.
Çalıştayın, ‘Makarna Sanayinin Gelecek Beklentisi’ temalı son panelinde ise TMSD Genel Sekreteri, Ankara Medipol Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ayça Andırın Uçallı ‘Makarna Tüketimi ve Toplumun Bilinçlendirmesi’ konusunda konuşma yaparken, TÜBİTAK MAM Yaşam Bilimleri Gıda İnovasyon Teknolojileri Araştırma Grubu Lideri Dr. İnci Nur Hasbay gıda tüketiminde yeni trendler, fonksiyonel gıdalar ve fonksiyonel bileşenler, prebiyotik lifli makarnalar, yüksek lifli düşük kalorili, düşük glisemik indekse sahip makarna örnekleri hakkında bilgi verdi.
Etkinliğin son konuşmacısı Sürdürülebilirlik ve Dış Ticaret Uzmanı Dr. Meral Gündüz ise dünyada sürdürülebilir makarna üretiminde tarladan çatala giden yolun durum buğdayı üretimi ile başladığını, işleme sanayinde ve ambalajda inovasyonla devam ettiğini ifade etti.
Dr. Gündüz, konuşmasında dünyada makarna sektöründe sürdürülebilirlik örneklerine yer vererek, bitkisel üretimde sözleşmeli tarım ve rejeneratif tarım uygulamalarının, makarna üretiminde yenilenebilir enerji ve ürün tasarımı uygulamaları hakkında paylaşımlarda bulundu.