Merkez Bankası'nın (TCMB) ticari kredilere yönelik yaptığı düzenlemeler, tıkanan finansman kanallarını açmanın aksine krediye erişimin giderek daha da zorlaşması ile sonuçlanıyor. TCMB önce ticari kredi faizlerine üst sınır getirdi, ancak bankalar bu sınırı aşmak için komisyon yöntemini kullandı. Bunun üzerine Merkez, kredi tahsis ve kullandırım ücretlerine de sınırlama getirdi. Art arda gelen bu iki düzenleme sonrası kredi faizleri bir miktar geriledi ancak bu sefer de bazı bankaların kredi verme koşullarında ‘bloke' uygulamasına gitmeye başladığı belirtiliyor. Buna göre bankalar, ihracat taahhüttü yanında kredi türüne göre yüzde 1 veya yüzde 1.10 komisyon uygularken, kredinin yüzde 25-30 oranındaki kısmını da vadesiz mevduatta bloke etmeyi kabul etmeleri halinde şirketlere kredi kullandırıyor.
FAİZİNİ DE ÖDÜYOR
Bankacılık uzmanı, ekonomist Erol Taşdelen konuya ilişkin değerlendirmesinde vadesiz hesaplarda blokede kalan kredi tutarı için de faiz ödendiğine dikkat çekerek, “Firma bu yüzde 25'lik kısım için faiz yanında komisyon da ödeyecek; üstelik vadesiz hesapta bloke edileceği için faiz getirisi de olmayacak. Yani faizi ödenen kredi bankada faizsiz mevduatta blokede tutuluyor” dedi. Bu tür bir uygulamanın etik olmadığı gibi yasal dayanağının da olmadığını belirten Taşdelen, Merkez Bankası'nın düzenlemelerinden sonra bankaların kendi aksiyon planlarını yürürlüğe koyduklarını, ‘daha az krediyi daha kârlı nasıl satarım' arayışıyla yeni yöntemlere başvurduklarını dile getirdi.
Sistem nasıl işliyor?
1- Örneğin, bir ticari işletme 10 milyon TL rotatif veya 3-6 ay spot kredi kullanmak için bankaya başvuruyor.
2- Banka şirketten kredinin yüzde 25'lik kısmını vadesiz mevduatta bloke etmesini istiyor.
3- Şirketin bunu onaylaması halinde kredi kullandırılıyor. Ayrıca bloke edilen kredi tutarı için de faiz ödeniyor.
4- Yani 10 milyon TL'lik kredinin 2.5 milyon TL'si vadesiz banka hesabında kredi kapanana kadar tutuluyor.