Gıda Mühendisleri Odası Gaziantep temsilcisi Onur Aydın; “Üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasındaki fark, piyasalarda ve sosyal mecralarda ifade ettiği kadar büyük değil. Hatta üreticiye gelen zamların büyük bir kısmının tüketiciye yansıtılamadığını görüyoruz.” dedi .
Fiyatlar arttıkça talebin düştüğünü belirten Aydın;“Yüksek fiyatlar olduğunda raflarda o ürünlere olan talep azalıyor. Örneğin; 2022 yılının mart ayında tüketici fiyat endeksi %61.2 artarken aynı yılın aynı ayında üretici fiyat endeksi %132 artmış… Bu ne demek? Üreticinin fiyatları daha fazla artmış. Bunun bir kısmını kârından sübvanse edip tüketiciye yansıtmamış. Bu da talebi düşürmemek ve üretim akışını tedarik zincirini bozmamak kendilerinden ödün verdiklerini gösteriyor. Örnek verecek olursak domates tarlada 3 lira pazara gelince 10 lira oluyor. Halk her zaman bundan şikayetçi. Aradaki fiyat farkı vatandaşı huzursuz ediyor. Ama üreticinin kârı o kadar yüksek değil!
Çünkü o tarladan toplanırken işçi maliyeti taşınırken mazot ve araç maliyeti gibi masraflar üretici kârı pek kalmıyor. Yüzde 30'u fire verip bize gelene kadar ise her üç sebzeden birini çöpe atıyor. Satıcının bu durumda tüketiciye yansıyan maliyet yüksek değil.”dedi.
İŞ GÜCÜ PROBLEMİ DE VAR
Aydın; “Üretici maliyetleri çok yükseldi. Köylüler çiftçiler profesyonel tarımla uğraşanların maliyetleri arttı. Giderek satış marjları çok düştü, market marjları da çok düştü. Hatta ilk defa üretici, satıcıdan daha fazla kazanıyor diyebilirim. Çünkü satıcı o malı aldıktan sonra eğer rekabet edemezse yani yan marketinde domates 10 lira değil de 8 liraya satılırsa elinde kalacağı için kâr marjlarını düşürdüler.
Bir diğer etmen kuraklık! Son 10 yılda Türkiye en kurak günlerini yaşadı. Yağış rejimi düzensiz ve metrekare başına düşen yağış miktarı çok düşük ve malesef bunun yanında köyden kente göç devlet tarafından sürekli teşvik edilmekte. “Büyükşehir Yasasıyla” il çevresindeki köyler mahalleye dönüştürüldü buraların değişen kültürel davranışlar.”şeklinde konuştu.
YATIRIM VE PARA KAZANMA ŞEKLİ ÇOK DEĞİŞTİ
Köyden kente göçe de değinen Aydın; “Sanayiyi teşvik ederek sürekli endüstriyi teşvik ederek toplumun gücünü enerjisini ve ciddi bir miktarını sanayiye yönlendirdi. Şuan köylerde kalanlar %10 yani insanların %90'ı Türkiye'de kentlerde yaşıyor bu yüzde köylerde yaş ortalaması çok yüksek
Bu %10 kesimde tarımla eskisi gibi uğraşamıyor, iş gücü yok! İş gücü probleminde var. Köylü bu dönemde zarar etmezse bile bundan sonraki dönemde Türkiye'de sürdürülebilir tarım uygulamaları konusunda çok ciddi çekincelerimiz ve şüphelerimiz var. Sulamanın çok yanlış şekilde yapılıyor olması, havzalarımızın büyük bir bölümünün düzenli suya erişemiyor olması, yanlış ekim dikim politikaları tarıma verilen yetersiz destekler, hayvancılığında tarımın bir yan kolu olduğunu düşünürsek tarımda verim hayvancılıkta verimle ilişkilidir.”dedi.
YANLIŞ POLİTİKALAR YÜZÜNDEN SÜTTE YENİ ZAM BEKLİYORUZ!
Süte yeni zam beklendiğini belirten Aydın;“ Süt fiyatlarındaki artış aslında yem ve diğer maliyetlerdeki artışın halen altında. Yani süt üreticileri de halen maliyetlerinin üzerine eski kâr oranlarını koyup ürünlerini satamıyor. Süt üreticileri çok şikayetçi. Ve süt ürünleri işleyen firmalar maliyetlerin altından satışa zorlanıyor. Bazı devlet organları bu üreticiler üzerinde siyasi politik baskılar kurabiliyor. Fiyatları yükseltenler cezalandırılıyor. Medyadan birçok örneğini halkımız gördü.
Şimdi problem ortada aslında bir kriz ortamı havası, piyasalarında yaşanan sürekli dalgalanmalar ülke ekonomik politikaların tutarsızlığı, döviz piyasalarındaki sürekli dalgalanmalar insanlara fiyatların artacağı ile ilgili emareler veriyor. Arz talep meselesiyle talep artınca fiyat değişiyor. Yani fiyatın bu kadar artmasında küçük de olsa maliyetlerin yanında bir diğer etken talebin artış süt fiyatlarında ve diğer gıda sadece kısa vadeli uzun vadeli artışlar bekliyoruz.
Pastörize sütler fiyatları artabilir. Enerji maliyetleri de sürekli artıyor. Örneğin; Geçtiğimiz günlerde elektriğe %30'a yakın bir zam gündeme geldi. Sırf bu bile fiyatlarda ciddi miktarlarda artışa neden olacaktır. Zamların önü kesilmedikçe enerjide dışa bağımlılık bitirilmedikçe tarımsal ürün üretiminde fiyat artışları sütte de süt ürünlerinde de artarak devam etme eğilimi olduğu görmekteyiz.”şeklinde konuştu.