Temel ihtiyaç ürünlerine gelen zamların ardı arkası kesilmiyor. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nin (Yum-Bir) yayımladığı fiyat listesine göre Katma Değer Vergisi (KDV) hariç büyük boy yumurtanın fiyatı 1 liradan 1 lira 10 kuruşa, 90 kuruş olan orta boy yumurtanın fiyatı ise 1 liraya çıktı.
Büyük boy yumurtada artış yüzde 10 olurken orta boyda fiyat artışı yüzde 12,5 olarak gerçekleşti. Yum-Bir’in 16 Mayıs tarihli fiyat bülteninde KDV’siz fiyatlar yer alıyor. Marketlerde ise bugün büyük boy yumurtanın adet fiyatı 1,5 lirayı geçti. Açıklanan toptan fiyatlar market ve bölgelere göre değişim gösteriyor.
Cumhuriyet'in haberine göre, yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nin fiyat arşivlerinde geçen sene 17 Mayıs'ta büyük boy yumurtanın 55 kuruş olduğu görülüyor. Büyük boy yumurtanın vergisiz fiyatı bir yılda yüzde 100 artarak 1 lira 10 kuruşa geldi.
Öte yandan gıdada KDV'yi yüzde 8'den yüzde 1'e indiren karar Resmi Gazete'de bu yıl mart ayında yayımlandı. İndirim 14 Şubat'tan itibaren geçerli oldu.
Sütün fiyatı cep yakıyor
Marketlerde yaygın markaları sütlerin litresi 21 liraya çıkarken en ucuz süt 15 lira 99 kuruştan satılmaya başlandı. Süt üreticisinin ‘korumak’ amacıyla çiğ süte yapılan zamlar yaramadı. Marketlerde bir litre süt 21 liraya, bir kilo peynir ise 100 liraya fırladı.
5 Mayıs’tan itibaren geçerli olan çiğ süt zammı, bu ürünlerin perakende fiyatlarında yaklaşık yüzde 30’luk zamma neden oldu. Vatandaş süt fiyatlarının 10 liraya dayanmasını bile sindirememişken, 5 ay içinde bir litre süt 20 lirayı aşmış oldu.
En ucuzu 16 lira
Ülke genelinde bilinen, yaygın markalı en ucuz bir litre sütün fiyatı 15,99 liradan başlayıp, 17,99-19,99 ve 20,99 TL’ye kadar çıkarken; 800 gramlık beyaz peynirler 60-85 lira aralığında, bir kiloluk beyaz peynirler ise 80-90 liradan satılıyor. Bazı markaların bir kiloluk kaşar peynirleri ise 100 lirayı aşmış durumda. Tereyağı ve yoğurt fiyatlarının geldiği seviye de dikkat çekiyor.
250 gram tereyağları 16-18 TL aralığında değişirken; son zam öncesi 35 lira olan iki kiloluk yoğurtlar 45 liradan başlayıp 52 liraya kadar çıkıyor. Bir kiloluk yoğurtlar bile 20-27 TL aralığında değişiyor.
Zam üstüne zam
Bir litre sütün 10 lirayı aşması, 2021 Aralık’ta üreticinin sattığı çiğ süt fiyatlarına yapılan artışlarla olmuştu. Aralık ayında iki kez zamlanan süt fiyatları, bir litre sütün önce 10 liraya sonra 14 liraya kadar çıkmasına yol açmıştı.
Perakende süt ve süt ürünleri fiyatlarına nisan sonu, mayıs başı itibarıyla bir zam daha gelmişti. Süt üreticisinin litresini 8 liraya mal ettiği bir litre sütü 5,70 TL’den zararına sattığı mayıs başında, marketlerdeki bir litre sütün fiyatı 16 liraya çıkmıştı. Aralık ayında litresi 10 liraya dayanan sütler, son 5 ayda yüzde 70’i aşkın zamla 20 lirayı aşmış oldu.
Hayvanlar kesime gidiyor
Vatandaşı bu zamlara boğan söz konusu çiğ süt zamları ise, üreticinin beklentisi karşılamıyor.
Bir litre sütü yaklaşık 8 liraya mal eden ancak 5,70 TL’den satan üreticilerin zararını karşılamak için Ulusal Süt Konseyi (USK) çiğ süt referans fiyatlarını 7,50 TL’ye çıkardı. Ancak maliyetini karşılamayan bu fiyatlar karşısında üretici, zararı her geçen gün büyüdüğü için hayvanlarını kesime gönderiyor. Bu durumun ilerleyen dönemde hem süt hem ette büyük krize yol açması bekleniyor.