2024 yılı, sağlık ve tıp alanında heyecan verici keşiflerle dolu bir yıl oldu. Yapay zekâda atılan büyük adımların yanında, birçok yenilikçi tıbbi buluş da hayatımıza yön verdi.
İşte National Geographic tarafından açıklanan bu yılın umut veren en önemli yedi tıbbi atılımı:
2024’te ABD’de, reçetesiz olarak alınabilen ilk doğum kontrol hapı piyasaya sürüldü. Opill adlı bu günlük hap, kadınların doktor randevusu almadan erişebileceği şekilde tasarlandı. Östrojen yerine yalnızca progestin içeren bu hap, yan etkileri azaltıyor ve emziren anneler, yüksek tansiyonu olanlar veya kan pıhtılaşma riski taşıyanlar için uygun.
Tarihte ilk kez, doktorlar bir bebeğe, yaşla birlikte büyüyebilen kalp kapakçıkları nakletti. Geleneksel mekanik veya biyolojik kapakçıklar genellikle yaşam boyu kan sulandırıcı ilaç gerektirirken, bu yeni yöntemle bebeğin vücudu kapakçığı doğal bir parçası olarak kabul ediyor. Bu yöntem, özellikle çocuk hastalar için devrim niteliğinde.
Domuzdan insana organ nakli, bu yıl tıp dünyasında büyük bir adım attı. Genetik olarak düzenlenmiş domuz böbrekleri ve karaciğerleri, insanlarda başarıyla denendi. Her ne kadar nakledilen organlar uzun süre dayanmasa da, bu atılım, organ bekleme listelerindeki hastalar için yeni bir umut kaynağı oldu.
İsveçli bilim insanları, Alzheimer hastalığını %90 doğrulukla tespit edebilen bir kan testi geliştirdi. PrecivityAD2 adı verilen bu test, beyindeki amiloid ve tau proteinlerinin oranını ölçerek hastalığın erken teşhisine olanak sağlıyor. Ancak test şu an için FDA onaylı değil ve sigorta kapsamına girmiyor.
Bunu da oku: Fındık ve Badem Demansa Karşı Koruyucu Mu? Araştırma Sonuçları
Moderna tarafından geliştirilen bir RNA aşısı, COVID-19 ve gribe karşı tek bir iğne ile koruma sağlama potansiyeline sahip. 2025’te piyasaya çıkması beklenen bu aşı, bireysel aşılara göre daha güçlü bir bağışıklık tepkisi sunuyor. Ayrıca FDA, COVID-19 ve gribi aynı anda tespit edebilen bir hızlı testin kullanımını onayladı.
Kadınlar, otoimmün hastalıklara erkeklerden çok daha yatkın. Bilim insanları, bu yıl bu durumun arkasındaki bir mekanizmayı keşfetti. Kadınların iki X kromozomuna sahip olması ve birinin doğru şekilde devre dışı bırakılamaması, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasına neden olabiliyor. Bu buluş, hastalıkların kökenini anlamada önemli bir adım.
FDA, omalizumab adlı bir ilacı, yer fıstığı ve diğer yiyecek alerjilerinin riskini azaltmak için onayladı. Özellikle çocuklar arasında yaygın olan gıda alerjileri, bu ilaç sayesinde artık daha güvenli bir şekilde yönetilebilecek.
Bu tıbbi atılımlar, yalnızca bireylerin hayatını iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda toplum sağlığına yönelik yeni kapılar açıyor. Tıp dünyası, bu yeniliklerle gelecekte daha fazla hastalığa çözüm bulma yolunda ilerliyor.