Zeytin ve zeytinyağı sektöründe bu yıl rekor üretim gerçekleşirken, artan maliyetler ve stoklar nedeniyle fiyatlar gündemde. Ancak üreticiler, alım fiyatlarının açıklanmasını beklerken belirsizlik sürüyor. Tariş’in zeytinyağı alım fiyatını ne zaman açıklayacağı ise merak konusu.
REKOR ÜRETİM: TÜRKİYE 475 BİN TON ZEYTİNYAĞI ÜRETTİ
Dünya genelinde zeytinyağı üretimi 3,2 milyon tona ulaşırken, Türkiye 475 bin tonluk üretimiyle öne çıktı. Geçen yıldan kalan stoklar ve Afrin’den gelen yağlarla birlikte toplam miktarın 600 bin tonu aşması bekleniyor. Ancak bu rekor üretim, üreticilerin yüzünü güldürmedi. Artan maliyetler karşısında düşen fiyatlar, üreticiyi zor durumda bırakıyor.
FİYAT DÜŞÜŞÜNDE AVRUPA ETKİSİ
İspanya’da kuraklık sonrası üretim normale dönerken, bu durum fiyatlara da yansıdı. İspanya’da sızma zeytinyağı fiyatları Ekim ve Kasım aylarında yüzde 33 oranında düştü. Bu durum Türkiye ihracatına da olumsuz yansıdı. Türk ihracatçılar, düşük fiyatlarla rekabet etmeye çalışıyor.
TARİŞ’İN ALIM FİYATI BEKLENTİSİ
Tariş, geçen yıl 295 TL olarak açıkladığı zeytinyağı fiyatını bu yıl henüz duyurmadı. Yetkililer, piyasaların oturmasını beklediklerini belirtiyor. Tariş’in Ocak ayında fiyat açıklaması bekleniyor. Ancak üreticiler, artan maliyetleri karşılayacak bir fiyatın belirlenmesini talep ediyor.
DESTEK YETERSİZ KALIYOR
Türkiye’de zeytinyağı üreticilerine verilen destek, üretim maliyetlerini karşılamakta yetersiz kalıyor. Mevcut destek kilo başına 1 TL iken, üreticiler bu rakamın 15 TL’ye çıkarılmasını istiyor. İspanya’da üreticilere verilen destek oranı ise Türkiye’nin çok üzerinde, ürün bedelinin yüzde 25’ine denk geliyor.
TİCARET DURMA NOKTASINDA
Fiyat belirsizliği nedeniyle serbest piyasada ticaret büyük ölçüde durdu. Üreticiler, düşük fiyatlar nedeniyle zeytinyağını satmak istemiyor. İhracatçılar ise düşen fiyatlarla uluslararası pazarda rekabet etmeye çalışıyor.
SORUNLAR ÇÖZÜLECEK Mİ?
Uzmanlara göre zeytin ve zeytinyağı sektöründe fiyat açıklaması, sorunların yalnızca bir kısmını çözecek. Desteklerin artırılması ve sektörde uzun vadeli politikalar geliştirilmesi gerekiyor. Üretimde, tüketimde ve ihracatta yaşanan sorunların çözülmemesi durumunda her yıl yeni krizlerin ortaya çıkacağı belirtiliyor.