Yeni yapılan bir çalışma, Ay'ın yaşının önceki tahminlerden yaklaşık 100 milyon yıl daha eski olabileceğini ortaya koyuyor. Bu bulgu, Ay'ın oluşumu ve erken güneş sistemi hakkında yeni anlayışlar kazandırabilir.
BİLİM DÜNYASINDA BÜYÜK GELİŞME: AY'IN GERÇEK YAŞI 100 MİLYON YIL DAHA ESKİ ÇIKTI
2024 yılı, bilim insanlarının Ay'ın yaşına dair yeni ve çığır açan bulgularıyla dikkat çekiyor. Nature dergisinde yayımlanan son araştırmaya göre, Ay'ın oluşum tarihi yaklaşık 4.51 milyar yıl öncesine dayanıyor.
Bu, Ay'ın yaygın olarak kabul edilen 4.35 milyar yıl yaşından yaklaşık 100 milyon yıl daha eski olduğunu gösteriyor. Bu yeni zaman çizelgesi, Ay'ın tarihine dair anlayışımızı değiştirmekle kalmayıp, aynı zamanda erken güneş sistemi hakkında da yeni iç görüler sunuyor.
AY'IN YAŞININ YENİDEN BELİRLENMESİ
Bu teori, Ay'ın oluşumunda yer alan tekrar erime sürecine dayanıyor. Dünya'nın yerçekimi, Ay kayalarının yeniden ayarlanmasına neden olarak Ay'ın dış yüzeyinin jeolojik "tıklama" saatini etkiledi.
Kaliforniya Üniversitesi'nden önde gelen araştırma profesörü Francis Nimmo'ya göre, Ay yüzeyindeki kayalar, Ay'ın oluşumunu işaret eden tarihsel bir zamanı değil, daha sonraki bir yeniden erime olayını gösteriyor.
Bu yeniden erime, Dünya'nın yer çekimsel kuvvetlerinin Ay üzerinde stres oluşturması ve iç kısmını ısıtması sonucu gerçekleşti.
GİANT IMPACT HİPOTEZİNE MEYDAN OKUYAN YENİ TEORİ
Uzun süredir bilim insanları, Ay'ın yaklaşık 4.35 milyar yıl önce Dünya ile Mars büyüklüğünde bir cismin devasa bir çarpışması sonucu oluştuğuna inanıyordu.
Bu "dev etki hipotezi", çarpışmanın parçalarının Ay'ı oluşturmak üzere birleşmesini açıklıyordu. Apollo görevleri sırasında geri getirilen Ay kayası örnekleri, Ay'ın nispeten genç olduğunu ve oluşum zamanını tahmin etmek için kullanılıyordu.
Ancak, yeni çalışma bu varsayımlara meydan okuyarak, Ay kayalarının yeniden erime olayı nedeniyle yaş tahminlerinin yanlış olabileceğini öne sürüyor. Bu yeniden erime olayı, Ay kayalarının gerçek yaşını maskeleyerek önceki yöntemlerin Ay'ın yaşını yanlış tahmin etmesine yol açmış olabilir.
ZİRKON MİNERALİ İLE DESTEKLENEN YENİ KANITLAR
Yeni hipotezi destekleyen bir diğer kanıt, Ay'daki zirkon minerallerinden elde edilen verilerdir. Zirkon mineralleri, Dünya-Ay oluşum olayının yaklaşık 4.5 milyar yıl öncesine kadar gidebileceğini gösteriyor.
Ancak, bu en son çalışma, zirkonun aslında Ay'ın inşa edildiği orijinal tarihten çok daha önceye dayandığını ortaya koyuyor.
GELGİT ISINMASI VE AY'IN OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Araştırma, gelgit ısınmasının Ay'ın iç yapısını nasıl etkilediğine dair yeni anlayışlar sunuyor. Dünya'nın yer çekimsel kuvvetleri, Ay'da sürtünme kuvvetlerine neden olarak iç kısmın ısınmasına yol açıyor.
Bu durum, Jüpiter'in uydusu Io'nun yaşadığı gelgit ısınmasına benzer şekilde gerçekleşiyor. Bu tür ısınmalar, Ay'ın mineral yapısında önemli değişikliklere yol açarak Ay'ın gerçek yaşının belirlenmesinde kilit rol oynuyor.
ÇELİŞKİLİ TEORİLERİN ÇÖZÜLMESİ VE GELECEK ARAŞTIRMALAR
Ay'ın yaşı konusundaki çelişkili teoriler, Nimmo ve ekibinin bu yeni araştırmasıyla daha uyumlu hale geliyor. 4.35 milyar yıl ile 4.51 milyar yıl arasındaki fark, güneş sistemi tarihini ve gezegenlerin oluşum süreçlerini daha derinlemesine anlamamız için kritik öneme sahip.
Çin'in Chang'e 6 ve NASA'nın Artemis programları gibi gelecekteki Ay görevleri, bu bulguları doğrulamak ve Ay'ın oluşumu hakkında daha fazla bilgi edinmek için ek örnekler ve veriler sağlayacak.
GÜNEŞ SİSTEMİ TARİHİNE ETKİLERİ
Karlaştırılan bu yeni zaman çizelgesi, Ay'ın oluşumunun erken güneş sistemi süreçleriyle nasıl bağlantılı olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor.
Carsten Munker, Köln Üniversitesi'nden bir araştırmacı, "Ay'ın tarihi, güneş sistemimizin oluşumunu anlamamız açısından önemli," diyerek, Ay'ın yaşı hakkındaki bu yeni bulguların gezegenlerin ve uyduların nasıl oluştuğuna dair derinlemesine anlayışlar kazandırabileceğini belirtti.