Ay'ın Görünmeyen Yüzünde Volkanlar Bir Zamanlar Patlıyordu
ABD ve Çinli araştırmacılar, Ay’ın gizemli uzak yüzünde milyarlarca yıl önce volkanların patladığını keşfetti. Bu şaşırtıcı buluş, Çin'in Chang’e-6 görevi sırasında toplanan bazalt (volkanik kaya) örneklerinin incelenmesiyle ortaya çıktı.
4.2 Milyar Yıllık Volkanik Kaya Örnekleri
Çin Bilimler Akademisi uzmanları liderliğinde yürütülen araştırmada, radyometrik tarihlendirme yöntemleri kullanılarak bazalt örneklerinin yaşının 4.2 milyar yıldan eski olduğu belirlendi. Çalışmanın bulguları, Nature ve Science dergilerinde yayımlandı.
Ay’ın Dünya’dan görülebilen yakın yüzünde volkanik aktivitenin olduğu zaten biliniyordu. Ancak uzak yüz, jeolojik yapısı bakımından oldukça farklı ve büyük ölçüde keşfedilmemiş bir alan. Chang’e-6 görevi sırasında toplanan bu örnekler, Ay’ın uzak yüzünden getirilen ilk kaya ve toz örnekleri olarak kayıtlara geçti.
"Beklenmedik" Genç Bir Volkanik Patlama
Araştırma, uzak yüzde 2.83 milyar yıl önce gerçekleşen "şaşırtıcı derecede genç" bir volkanik patlama izlerini ortaya koydu. Bu tür bir volkanik aktivite, Ay’ın yakın yüzünde şimdiye kadar keşfedilmedi. Çin Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü’nden Prof. Qiuli Li, bu çalışmayı "inanılmaz derecede heyecan verici" olarak nitelendirerek, bulguların Ay ve gezegen bilimi topluluğu için büyük bir öneme sahip olduğunu ifade etti.
Ay’ın Uzak Yüzü: "Karanlık Yüz" Yanılgısı
Ay’ın uzak yüzü genellikle "karanlık yüz" olarak bilinse de aslında bol miktarda güneş ışığı alır. Bu bölgenin "karanlık" olarak anılmasının nedeni, Ay’ın Dünya’ya hep aynı yüzünü göstermesi. Ay, Dünya’nın etrafındaki dönüşünü 27 günde tamamladığından, uzak yüzü asla Dünya’dan görünmez.
Uzak yüzün ilk görüntüsü 1959’da Sovyetler Birliği’nin Luna 3 uzay aracı tarafından çekildi. Ancak bu görüntüler düşük çözünürlüklüydü. Daha sonra NASA, Ay’ın uzak yüzünü Dünya ile aynı karede gösteren olağanüstü videolar da dahil olmak üzere daha yüksek kaliteli görüntüler sağladı.
Keşiflerin Önemi
Bu yeni bulgular, Ay’ın jeolojik tarihine ışık tutmanın yanı sıra, Ay’ın volkanik aktivitelerini anlamak için kritik bir temel oluşturuyor. Uzak yüzün volkanik geçmişi hakkında elde edilen bilgiler, Ay’ın yüzey yapısını ve potansiyel kaynaklarını daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.